De loonnorm is dit jaar erg strikt. In 2012 mag de stijging van de loonkosten maximaal 0,3 procent bedragen. Maar … daarmee is niet alles gezegd. Bestaande voordelen die gewoon doorlopen, vallen niet onder de loonnorm.

Wanneer kan een loonstijging wél?

Zo mogen bestaande barema’s en indexsystemen verder toegepast worden, zelfs als ze de loonnorm overschrijden. Nieuwe voordelen en een uitbreiding van bestaande voordelen mogen dit jaar dan weer niet.

De loonnorm geldt ook alleen voor loonstijgingen opgenomen in een cao of een individuele arbeidsovereenkomst. Een werkgever kan dus een nieuw voordeel of een hoger loon geven als hij dat eenzijdig doet, buiten elke overeenkomst om dus. Dan speelt de loonnorm niet.

“Organisaties hebben daar goede redenen voor”, vertelt Koen Magerman, senior juridisch expert bij SD Worx. “De war for talent woedt weer volop. Veel Belgische ondernemingen worden op dit moment geconfronteerd met tekorten op de arbeidsmarkt. Ze willen daarvoor alle instrumenten inzetten die ze ter beschikking hebben, dus ook het loonpakket.”

Bedrijven die hun medewerkers meer willen geven, zullen dat dus eenzijdig moeten doen of op basis van een gebruik. “Daarbij moet dan wel goed het juridisch onderscheid kunnen gemaakt worden tussen een stilzwijgende of een mondelinge overeenkomst (niet toegelaten), en een gebruik of eenzijdige toekenning (wel toegelaten). In de praktijk is dat niet altijd zo evident”, aldus Magerman.

Ook maaltijdcheques en bedrijfsgsm vallen onder loonnorm

De loonkosten in de loonnorm hebben niet alleen betrekking op de brutolonen, maar slaan op alle mogelijke premies die een werkgever kan geven. Dus ook cheques (maaltijdcheques, ecocheques, geschenkcheques, sportcheques, cultuurcheques …) en de voordelen in natura, zoals het privégebruik van een bedrijfswagen, een gsm of een laptop.

De vereiste dat het om bestaande systemen gaat, stelt wel een probleem. “Als de wet naar de letter wordt toegepast, dan moet het om systemen gaan die al bestonden vóór de inwerkingtreding van de loonmatigingswet van november 1996. In de loop van 14 jaar zijn die hoogstwaarschijnlijk allemaal al gewijzigd, naar de letter zouden die dan niet meer mogen toegepast worden. Wij gaan ervan uit dat ze moeten bestaan vóór 2011, maar de minister moet dat wel nog bevestigen”, zegt Magerman.

Cao die loonnorm overschrijdt is nietig

Ook bestaande meritsystemen en stelsels van variabele bezoldigingen mogen volgens de minister verder worden toegepast. Hetzelfde geldt voor de stijging van de premies voor de aanvullende verzekeringen, als die stijging het gevolg is van een indexering van de lonen of van de (toegelaten) stijging van de lonen.

De soepelere interpretaties van de minister gelden niet voor de rechter. Wanneer die zich zou moeten uitspreken over de nietigheid van een cao die in strijd is met de loonnorm, dan zal die zich aan de letter van de wet houden. Wat volgens de minister geen inbreuk is, zal de rechter dan wel als een ontoelaatbare afwijking van de wet beschouwen.

(mr) - Meer info: sdworxblog.be