Waarom veranderen we niet meer van job?

“Als je niet meer wilt veranderen van werkgever, dan neem je voor jezelf vaak ook het perspectief op een andere job weg.” (Emely Theerlynck, HR-researchexpert bij Securex)

“De mobiliteit op de arbeidsmarkt lijkt stil te vallen”, zo verwoorde HR-dienstverlener Securex het op basis van zijn recent onderzoek. Het ging om een steekproef van ongeveer 48.000 Belgische werknemers uit de privésector.

De conclusie is alvast duidelijk: als Belgische werknemers zijn we meer dan ooit zittenblijvers. De trend is al lang aan de gang, maar versterkt zich. Dat in 2015 slechts 16 procent van de Belgische werknemers van werkgever veranderde, is bijvoorbeeld een forse daling ten opzichte van 2014. Toen was dat nog meer dan één op de vijf.

Vooral onvrijwillig verloop

Als we het over verloop hebben, dan spreken we over twee categorieën. Enerzijds gaat het om het vrijwillig vertrek van werknemers, anderzijds om het onvrijwillig beëindigen van de arbeidsovereenkomst. Het grootste gedeelte van die 16 procent hoort overigens in die laatste categorie: werknemers die hun werkgever moesten verlaten. Al zit ook dat percentage in dalende lijn. Zowat 10,7 procent van de werknemers verliet in 2015 onvrijwillig zijn werkgever, een kwart minder dan in 2014.

Wanneer wordt een contract onvrijwillig beëindigd? De verklaring hiervoor is vandaag meestal vrij eenvoudig. In een meerderheid van de gevallen van onvrijwillig verloop gaat het om een tijdelijk contract dat afloopt. In de andere gevallen betreft het onder andere contractbreuk, een opzeg door de werkgever of een ontslag om dringende reden. Al krijgen gemiddeld gesproken dus steeds minder werknemers met dit alles te maken.

Verklaring 1: We klampen ons vast (of doen aan jobcrafting)

Nog minder Belgische werknemers beslissen zelf om andere oorden op te zoeken. Voor elke twee werknemers waarvan het contract door de werkgever wordt beëindigd is er één die zelf vertrek. In 2015 verliet slechts 5 procent van de werknemers zijn organisatie op eigen initiatief. Twee jaar ervoor besloot nog 7 procent van de werknemers zijn werkgever vaarwel te zeggen.

Jaar na jaar blijft dus ook het vrijwillig verloop dalen. Dat slechts 5 op de 100 dus zelf de stap durf te zetten, is een historisch laag cijfer. Een goede evolutie is dat niet, niet het minst voor de vele blijvers. “Als je niet meer wilt veranderen van job of werkgever, dan neem je voor jezelf ook vaak het perspectief op een andere job weg”, vindt Emely Theerlynck, HR-researchexpert bij Securex.

Hebben Belgische werknemers het dan té goed bij hun werkgever? Dit blijkt niet altijd het geval. Eerder onderzoek van Securex leert ons dat een deel van de werknemers vooral angst heeft om zijn job te verliezen en dikwijls geen perspectief ziet op een andere job binnen of buiten hun organisatie. “Ze klampen zich bijgevolg vast aan hun huidige job”, zo klinkt het. Anderzijds blijkt uit ander onderzoek ook dat een aantal werknemers bedrijfsintern bijvoorbeeld via jobcrafting ook actief naar oplossingen zoekt om bij hun werkgever te kunnen blijven.

Verklaring 2: Meer oudere (en honkvaste) werknemers

Er is nog een belangrijke verklaring: de opmars van de oudere werknemers. Een van de redenen voor de daling van het verloop is namelijk het aantal actieve 50-plussers op de arbeidsmarkt dat elk jaar proportioneel toeneemt. Werknemers worden hierdoor minder mobiel. “Een groot aantal, vaak vooral oudere, werknemers dreigt vast te roesten in zijn job”, stelt Emely Theerlynck van Securex. “Ze vallen uit door stress, bijvoorbeeld omdat hun jobinhoud niet meer matcht met wat ze graag doen of ze geraken fysiek uitgeput.”

Een vaste job lijkt comfortabel, maar maakt werknemers soms ook gemakzuchtig of afhankelijk. Of er dreigt een zogenaamde ‘bore-out’, waarbij ze hun job doodsaai gaan vinden. Dit alles is niet zonder gevolgen. “Zo wordt de kans voor werknemers om ergens anders aan de slag te kunnen nog verkleind”, stelt ze. “Dit legt bovendien een hypotheek op de maatschappelijke verwachting dat werknemers langer zouden kunnen en willen doorwerken.”

Verklaring 3: We moeten langer werken

Het personeelsverloop hangt nauw samen met de leeftijd van een werknemer, of het aantal jaren in dienst. Hoe ouder een werknemer wordt (en hoe meer anciënniteit hij of zij heeft), hoe minder snel hij uit eigen beweging zijn werkgever verlaat.

Dat mes snijdt overigens aan twee kanten, want oudere werknemers worden vaak niet zo snel door hun werkgever aan de deur gezet. “Logischerwijs volgt uit dit alles dat wanneer de subgroep oudere werknemers proportioneel toeneemt op de arbeidsmarkt, ook het totale verloopcijfer daalt”, merkt Theerlynck op. “Alleen bij de leeftijdsgroep 55+ en anciënniteit van meer dan 21 jaar stellen we een stijging van het onvrijwillig verloop vast, doordat veel van hen op pensioen gaan”, zo klinkt het bij Securex.

Toch blijft, ook in deze groep van ‘oudere’ werknemers, het onvrijwillig verloop eerder beperkt. Zo werd het onvrijwillig verloop in 2015 ook sterk beïnvloed door het optrekken van de pensioenleeftijd en het uitdoven van het systeem van brugpensioen, waardoor plots minder werknemers in dat betrokken jaar op pensioen gingen. Ook dat is logisch: omdat we langer aan het werk moeten blijven, daalt ook het personeelsverloop.

Hoe ouder, hoe minder verloop

Het gemiddelde verloop van 16 procent, verschilt sterk naargelang de leeftijd van de werknemer. Het personeelsverloop daalt naarmate mensen ouder worden of langer bij hun werkgever werken. Met één uitzondering: bij 55-plussers (of mensen met meer dan 21 jaar anciënniteit) stijgt het onvrijwillige verloop. Al zal ook deze categorie langer moeten werken.

Bron: Securex, 2016 

(wv)