Chemie- en farmasector houdt zich staande

Door de erkenning als essentiële sector zijn bedrijven actief in chemie, farma en kunststoffen tijdens de lockdown, en ook nu tijdens de tweede golf, relatief goed blijven doordraaien. Terwijl in de piekperiode in april de tijdelijke werkloosheid in de rest van de industrie gemiddeld bijna 50% bedroeg, met pieken tot 80% en meer, bleef die in de chemie- en farmasector beperkt tot zowat 15%, met de grootste impact bij kunststofverwerkers. Momenteel is de tijdelijke werkloosheid in de sector teruggevallen tot amper 4%.

Uit de rondvraag blijkt ook dat de bedrijven in de sector al snel, zelfs nog voor de verplichting tijdens de lockdown, en voor zover mogelijk, overgingen tot telewerk. Voor het kantoorwerk althans, want de cruciale productie van basisstoffen voor onder meer zuiver drinkwater, voedingsmiddelen, medicijnen of handgels mocht niet in het gedrang komen, zij het met een minimumbezetting en met toepassing van fysieke afstandsregels en strenge veiligheidsvoorschriften.

“Dat was tijdens de eerste golf dan ook de grootste uitdaging: om voldoende mensen te overtuigen om te komen werken, dat het veilig was”, zegt Bert Laurier, HR director Benelux bij Imerys. “Zo voerden we voor onze arbeiderspopulatie alternatieve uren in om te starten zodat er meer spreiding is in de kleedkamers en douches.” Elders werden werkplekken anders ingericht, controlekamers extra ontsmet en preventieve temperatuurmetingen ingevoerd om medewerkers maximaal te beschermen.

Goede communicatie

“Het was vooral een kwestie van veel tijd te steken in een goede communicatie”, zegt Sandy Vandewalle, HR business partner voor de operations en engineering afdeling van Agfa-Gevaert. “Want je geeft ergens een dubbele boodschap: aan de ene kant vraag je aan de kantoormedewerkers zoveel mogelijk thuis te blijven en te telewerken, maar anderzijds verwacht je van de productiemedewerkers dat ze komen werken.” Er moest dan ook in middelen worden geïnvesteerd, zowel naar communicatie toe als om het telewerk mogelijk te maken. “Laptops, headsets,... er moest worden gezorgd dat iedereen hierover kon beschikken en dat was ook een uitdaging op zich”, zegt Jesse Vekemans, Recruiter bij Total. “En we moesten de mensen sensibiliseren, soms over kleine, maar wel belangrijk aandachtspunten zoals het niet rechtstreeks sprayen van ontsmettingsproduct op de elektronische apparaten.”

“Er was ook een positief gevolg aan: als bedrijf was het een moment om een keer je processen in vraag te stellen en te herbekijken”, kaarten Danny Erreweyaert, communicatieverantwoordelijke en Kristof Heyselberghs, verantwoordelijke rekrutering bij Evonik Antwerpen aan. “Anderzijds wordt van de mensen ook een gedragsaanpassing verwacht. Daarover gaan we met hen in dialoog. We raden hen bijvoorbeeld sterk af naar het buitenland op vakantie te gaan en wijzen hen erop wat de consequenties kunnen zijn. Zowel in het belang van hun eigen gezondheid als van hun families, maar evengoed in het economisch belang van de onderneming.”

“In dat verband hielp het ook wel dat onze mensen, vanwege de strenge veiligheidsnormen die in de sector sowieso gelden, het al gewoon zijn vele regels en procedures strikt te moeten volgen”, voegt Sofie De Ceuster, HR leader bij DuPont Mechelen eraan toe.

Toekomstperspectieven

Uit de ervaringen van de eerste golf onthouden de bedrijven dat telewerk naar de toekomst toe zeker perspectieven biedt en een blijver zal zijn, maar dat er toch moet gewaakt worden over de binding met het bedrijf. “Want we hebben gemerkt dat er toch gauw 'vervreemding' optreedt”, zegt Bert Laurier van Imerys.

“In die zin hebben we bij DuPont vanaf juli een 'return to work'-plan opgestart, met structureel thuiswerk, maar toch minstens ook enkele dagen per week weer op kantoor werken. Dat hebben we intussen al weer moeten aanpassen, maar de intentie is om dit op deze manier voort te zetten. Zo zijn ook de renovatieplannen voor onze kantoren aangepast. We gaan bijvoorbeeld meer informele ontmoetingsruimtes creëren in plaats van kleine, individuele bureaus.” Ook andere bedrijven geven aan structureel telewerk in te voeren.

Rekrutering

Naar rekrutering toe zien de bedrijven de inzet van digitale middelen vooral als een aanvullende rol. “Videocalls zijn goed voor de eerste ronde(s), maar in een verdere fase is er toch nog altijd nood aan face to face”, leeft de overtuiging bij de vertegenwoordigers van DuPont, Bayer, Evonik, Oleon, Agfa-Gevaert, Imerys en Total.

“We moeten evolueren naar een en-en-verhaal”, zegt Julie Raymaekers, Talent Acquisition Specialist bij Bayer. “Ook wat jobbeurzen betreft. We hebben deelgenomen aan enkele online jobbeurzen, maar daar kwam maar weinig respons op. Een event als We Are Chemistry is heel laagdrempelig, de drempel online is hoger. Bij de schoolverlaters is de rekrutering wel vlotter gegaan omdat zij vanwege de zekerheid die de sector biedt eerder in de richting chemie gingen zoeken.”

“Zij zijn ook meer vertrouwd met al die digitale middelen en vinden die manier van rekruteren comfortabel. Digitale communicatie platforms als Zoom en Teams deden hun intrede”, zegt Liesbeth Van Gulck, Talent Developer bij Total.” Het is ook opvallend dat een recordaantal leerlingen in september is gestart met duaal leren in de chemiesector. Werken in de chemie spreekt weer tot de verbeelding.

Werkzekerheid

Uit de rondvraag blijkt dat die werkzekerheid overigens geen deuk heeft gekregen. In het slechtste geval werden ze wat vertraagd, maar rekruteringen bleven over het algemeen doorgaan “Maar ook de knelpuntberoepen zijn gebleven: mensen met een technische of chemische achtergrond, ingenieurs.... De profielen die we zochten voor corona en nu zijn hetzelfde gebleven”, weet Sandy Vandewalle van Agfa-Gevaert. Daarnaast ontstond er ook wel een heel specifieke vraag zoals vaccinmakers in de farmasector en medewerkers in de kunststoffennijverheid voor de productie van spuiten.

“De resultaten van de Jobbarometer, waarmee we jaarlijks peilen naar de tewerkstellingstrends in de sector, zijn hoopgevend. Ruim een kwart van de bedrijven zal in 2020 zelfs meer aanwervingen doen dan initieel gepland, ondanks de coronacrisis. Er zijn ook bijna 1.000 openstaande vacatures, vooral voor technisch en wetenschappelijk STEM-talent. Ook voor volgend jaar houden de meeste sectorbedrijven vast aan hun rekruteringsplannen. Het aantal jobs in de sector stijgt trouwens al zes jaar op rij, met alleen al vorig jaar 1.000 extra jobs”, zegt Gert Verreth, woordvoerder van sectorfederatie essenscia.

“De bedrijven in onze sector hebben in deze periode ook een positieve bijdrage kunnen leveren aan de maatschappij”, zegt Tom Welkenhuysen, HR manager bij Oleon. “Zo zijn wij ook handgels beginnen produceren waarvan we een deel doneerden aan onder meer ziekenhuizen, zorginstellingen en een aantal zelfstandigen in de buurt.” DuPont doneerde dan bijvoorbeeld weer Tyvek overalls om te verdelen in de Belgische ziekenhuizen.

(Bart Roggeman) - Meer info: We Are Chemistry