9 op de 10 kantoorwerknemers kampen met fysieke klachten

Negen op de tien respondenten ervaren fysieke klachten op kantoor (91%) en tijdens het thuiswerken (87%). De top drie van de pijnlocaties zijn de nek (70%), het hoofd (65%) en de onderrug (64%). Een slechte houding en een gebrek aan beweging zijn volgens werknemers de belangrijkste oorzaken van hun klachten. Ook mentale druk leidt vaak tot gespannen spieren en fysieke klachten.

“Daarnaast schiet de kennis én het gebruik van ergonomische materialen, zoals bureaustoelen, tafels en computeraccessoires vaak tekort,” zegt Ella Haemers, arbeidsarts bij Attentia. “Nochtans is het belangrijk om elke individuele werkpost op maat af te stellen.”

Lees ook: De 4 basics van een écht goede werkplek

Welke klachten?

In de risicoanalyse werd aan beeldschermwerkers gevraagd of - en welke - fysieke klachten ze ervaren. Bijna negen op de tien respondenten gaven aan fysieke klachten te hebben: 91% bij kantoorwerk en 87% bij thuiswerk. Beeldschermwerkers kampen het vaakst met:

1. last of pijn aan de nek: 70%
2. het hoofd: 65%
3. de onderrug: 64%
4. de schouders: 55%
5. de bovenrug: 51%

“Klachten aan de wervelkolom, zoals rugpijn en nekpijn, zijn typisch voor wie te lang stilzit”, zegt dr. Ella Haemers. “Werknemers verliezen zich in hun scherm en zijn zich niet meer bewust van hoe ze hun lichaam laten hangen. Daardoor komt er een grote druk op de gewrichten van de nek en de onderrug. Klachten kunnen tijdelijk zijn, maar ook chronisch worden als er geen acties worden genomen om de belasting te verminderen.”

Werknemers geven ook zelf aan dat hun fysieke klachten vooral voortkomen uit een slechte houding en te weinig beweging. Ze noemen ook mentale belasting, zoals werkdruk of een gebrek aan autonomie, als een belangrijke oorzaak. “Niet verwonderlijk”, aldus dr. Ella Haemers. “Gespannen spieren en stress kunnen klachten aanzienlijk verergeren.”

De oorzaken verschillen weinig tussen werken op kantoor of thuis, behalve wat omgevingsfactoren betreft: werknemers geven duidelijk aan dat ze op kantoor meer hinder ondervinden van bijvoorbeeld te veel lawaai of storend licht.

Rug, knieën of schouders: wat zijn de voornaamste werkgerelateerde klachten?

Materiaal schiet tekort

35% van de beeldschermwerkers geeft aan dat de werkpost zelf – zoals stoel, tafel en accessoires – een rol speelt in het ontstaan van klachten. De cijfers bevestigen dit: meer dan de helft van de werknemers (51%) vindt de bureaustoel op kantoor onvoldoende verstelbaar, en thuis loopt dit zelfs op tot bijna driekwart (71%).

Ook bureautafels scoren slecht: 27% vindt de tafel op kantoor niet geschikt, voor 31% zit de tafel thuis niet optimaal, omdat er bijvoorbeeld te weinig beenruimte is of omdat het werkoppervlak te klein is.

Thuis beschikt 62% van de werknemers over een extern toetsenbord, maar slechts 56% gebruikt het effectief. Op kantoor bedraagt de beschikbaarheid 76% en het gebruik 64,8%. Externe schermen zijn iets meer ingeburgerd; een externe muis is het meest gebruikte hulpmiddel.

Kennis schiet tekort

Daarnaast blijkt dat kennis tekortschiet. De helft van de respondenten (52%) volgde nooit een opleiding over het correct instellen van hun werkpost. Bij ruim een kwart (27%) dateert de opleiding van meer dan vijf jaar geleden.

“De cijfers tonen aan dat het ter beschikking stellen van ergonomisch materiaal niet voldoende is: het moet ook effectief gebruikt worden én correct ingesteld”, benadrukt dr. Ella Haemers. “Zeker nu meer en meer organisaties werken met flexplekken en gedeeld materiaal, blijft het belangrijk om elke ochtend opnieuw de werkpost op maat af te stellen.”

“We moedigen werkgevers aan om werkposten te evalueren, opleidingen te voorzien en werknemers actief te begeleiden in het verbeteren van hun werkhouding. Sinds de wetgeving rond welzijn op het werk in mei vorig jaar werd aangepast, is dit bovendien verplicht. Gelukkig zien we bij veel bedrijven al stappen in de goede richting.”

CHECK: Hoe gezond is de Belgische werknemer?

Concrete tips voor een gezondere werkhouding

Attentia geeft enkele praktische tips mee voor zowel werknemers als werkgevers.

Voor werknemers:

• Wissel elk halfuur van houding: sta recht, wandel even rond of doe enkele stretchoefeningen.
• Gebruik je materiaal correct: zorg dat je stoel, bureau en scherm op de juiste hoogte zijn ingesteld. Je voeten moeten plat op de grond staan en je knieën in een hoek van 90 graden. De bovenrand van je scherm bevindt zich idealiter op ooghoogte.
• Neem micropauzes: pas de 20-20-20-regel toe. Kijk elke 20 minuten gedurende 20 seconden naar iets op 20 voet (6 meter) afstand om je ogen rust te geven.
• Beweeg voldoende: neem de trap in plaats van de lift, maak een lunchwandeling en integreer beweging in je dagelijkse routine.

Voor werkgevers:

• Voorzie het juiste materiaal: investeer in kwalitatieve bureaustoelen, verstelbare bureaus en voorzie externe schermen, toetsenborden en muizen voor alle structurele beeldschermwerkers, ook thuis.
• Organiseer opleidingen: leer werknemers hoe ze hun werkplek correct instellen en hoe ze ergonomische principes kunnen toepassen. Herhaal deze trainingen regelmatig.
• Voer risicoanalyses uit: analyseer de risico’s op kantoor en thuis, en stuur bij waar nodig, conform de wetgeving.
• Stimuleer een cultuur van beweging: moedig pauzes aan, organiseer beweegsessies en geef zelf het goede voorbeeld.

Extra: Minder zitten op je werk dankzij deze 10 tips

(bv/es/kv) – Bron: Attentia