STAP 2 - De galerist: 'Galeriehouders gaan klappen krijgen'

Adriaan Raemdonck is eigenaar van galerij De Zwarte Panter en voorzitter van de Beroepsvereniging van galerieën in moderne en hedendaagse kunst.

Wil een kunstenaar zijn werk aan de man brengen, dan stapt hij meestal naar een galerist om zich daarin te laten begeleiden. Maar de berichten over kunstzwendel en fraude hebben de galerijsector geen deugd gedaan. Galerijhouder is geen beschermd beroep, dus kan om het even wie kunst - of wat daarvoor moet doorgaan - aan de man proberen te brengen. Te weinig professionalisering in de sector met daar nog eens de perikelen van een recessie bovenop, doet Adriaan Raemdonck, zowat de founding father van de galerij in Vlaanderen, vrezen voor de toekomst.

De zogenaamde 'promotiegalerij' vertegenwoordigt jong talent bij curatoren, critici en verzamelaars en haalt haar winst uit een vooraf afgesproken percentage van de verkoopprijs. De kunstenaar hoeft geen bijdrage te betalen. "Je moet als galeriehouder geld gebruiken zoals een schilder verf gebruikt. Je koopt aan van een jonge kunstenaar, eigenlijk als steun. Als je dat verkoopt, moet je met één ding goed rekening houden: dat de kopers een goede belegging doen. Het geld dat zo binnenkomt, investeer je dan weer. En als je met je kunstenaar naar internationale beurzen wil gaan, kost dat ook weer geld. Dat zal er nu door de crisis veel minder in zitten."

'We zijn bijna verplicht kunst duur te verkopen'

"Er zijn opnieuw jonge galeriehouders die vaak interessantere dingen doen dan die van mijn generatie omdat zij in de strijd zitten om iets uit de grond te stampen. Maar onder andere door extra belastingen is het vaak moeilijk. Op een boek betaal je 6 procent BTW, op een kunstwerk dat je in een galerij koopt 21 procent. Uitgeverijen krijgen bovendien steun omdat ze het moeilijk hebben en omdat ze met cultuur bezig zijn. Maar ik zie geen verschil met galerijen. Daardoor zijn galeristen bijna verplicht een pak meer te vragen voor een kunstwerk. In feite zijn wij bijna verplicht om kunst te duur te verkopen."

Daar komt nog de problematiek van de volgrechten - in feite een soort auteursrechten maar voor beeldende kunstenaars - bovenop. Bij doorverkoop van een kunstwerk dat minstens tweeduizend euro oplevert, is het veilingshuis, de galerist of de kunsthandelaar in kwestie verplicht dit volgrecht te betalen. Dat schommelt tussen de 0,25 en de 4 procent. In het buitenland ligt die drempel lager.

'Een galerij openhouden, mag je niet louter voor het geld doen'

Misschien is de overheid weinig geneigd een sector van zogezegde commercanten en rijke kopers te steunen? "We zitten inderdaad met een imagoprobleem. Ik spreek ook niet over galeristen die platitudes verkopen, maar over kunstenaars waarin ze geloven. Het is verdomd moeilijk om een artiest die nog geen naam heeft en nauwelijks verkoopt, te ondersteunen. Je zou ervan versteld staan hoe beginnende galeriehouders het moeten aanpakken. Door de crisis gaan er bovendien zeker klappen vallen in onze sector. Daar moet je realistisch in zijn. Maar dat vind ik eigenlijk niet zo erg. Een galerij openhouden, is ook een engagement. Je mag het niet louter voor het geld doen."