Aandacht voor welzijn in een stroomversnelling

In je zorgjob help je patiënten – maar wie zorgt er voor jou? In elk geval is werkbaarheid, zeker na corona, voor alle werkgevers hét aandachtspunt. “Een gezonde werkomgeving is cruciaal”, steekt directeur verpleegkunde Koen Balcaen (UZ Leuven) van wal. “Je kan zorgteams niet telkens méér werkdruk opleggen. Ons welzijnsbeleid bouwen we daarbij fijnmazig uit. Het werkt formeel én informeel, via de structuren én je directe collega’s. Preventie en laagdrempelige opvang vormen de basis.”

Een geïntegreerd beleid is broodnodig, pikt personeelsdirecteur Peter Hermans (UZ Leuven) in. “Bedrijfsgeneeskundige diensten, vertrouwenspersonen, personeelsbegeleiding… en je kan binnenkort terecht bij een welzijnscoach. Ook peer support speelt al een rol: een ‘zorgcollega’ die als eerste signalen opvangt dat je ergens mee zit. We zetten daarnaast sterk in op leiderschap met oog voor welzijn.”

Nieuwe inzichten over welzijn

Empathisch leiderschap is waar het om gaat, knikt HR directeur Diederik Van Noten (ZNA). “Welzijnsbeleid komt vaak pas ter sprake als er plots veel absenteïsme is, maar dat is nogal eens een gevolg van hoe de organisatie werkt. Maak daarom, als beste preventie, eerst werk van leiderschap met ruimte voor inspraak, feedback en autonomie. Pas daarna mag het gaan over curatie of een vertrouwenspersoon.”

Corona leidde bij heel wat gesprekspartners tot nieuwe inzichten over omgaan met medewerkers en hun welzijn. “Tijdens de pandemie konden we bijvoorbeeld terugvallen op zorgbuddies uit andere sectoren”, schetst algemeen directeur patiëntenzorg Wim Van de Waeter (ZNA). “Sommigen kozen later voor een zorgjob. Nu halen we ook competenties binnen die het welzijn op de werkvloer vergroten, zoals onze onthaalmedewerker geriatrie die het eerste aanspreekpunt is voor families en zo de taak van de zorgmedewerkers verlicht.”

Van werksfeer tot thuissituatie

Ook IDEWE, de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk, zet in op welzijn. “Medische, ergonomische en psychosociale begeleiding bewijzen hun nut”, zegt directeur medische preventie Hilde Vanacker. “Voor onze eigen medewerkers ligt het welzijnsbeleid in lijn met wat we doen bij de organisaties aan wie we diensten verlenen: verbindend en nabij leiderschap met oog voor de medewerker en de medemens. Bevlogen, gemotiveerde medewerkers krijg je door zinvol werk te bieden – en dan zit je natuurlijk goed in de zorg.”

“Door iedereen te betrekken bij de werkorganisatie en vertrouwen en autonomie te bieden, maken we werk werkbaar. We leren en ondersteunen samen-werken en teamwerk voor een collegiaal arbeidsklimaat. Opleiden en coachen doen we zodat iedereen met comfort en zelfvertrouwen het werk van vandaag én toekomstige uitdagingen aankan. We zorgen dat onze medewerkers kunnen blijven zorgen.”

Thuisverplegingsorganisatie Wit-Gele Kruis linkt welzijn daarbij aan een goede thuissituatie, zegt HR-directeur Sofie De Ceuster. “Je presteert vaak beter als ook thuis alles draait. Het Wit-Gele Kruis hecht veel belang aan een goede ondersteuning en begeleiding van zijn medewerkers, zowel professioneel als privé. Onze collega’s kunnen altijd bij ons terecht, dus zeker ook wanneer ze privé voor uitdagingen komen te staan. We beschikken bovendien over een netwerk van vertrouwenspersonen. Werken met mensen brengt psychosociale belasting met zich mee en corona heeft dat nog versterkt. Die belasting kan leiden tot absenteïsme.”

Werkgevers willen je aan boord houden

Dat ziekteverzuim een probleem kan zijn, beaamt verantwoordelijke personeelszaken Femke Van de Voorde (FPC – Forensisch Psychiatrisch Centrum). “Daarom staat in ons aanwezigheidsbeleid contact met de leidinggevende centraal, net als korte lijnen met HR. Preventie, opleiding en opvang zijn onze vangnetten. Een interne vertrouwenspersoon begeleidt je bijvoorbeeld actief om weer te starten na een lange afwezigheid.”

Los van je diploma krijg je bij FPC Antwerpen en FPC Gent ook een opleiding op maat zodat je met de juiste bagage aan de slag kan op een afdeling. “We leren je de-escalerend werken, omgaan met een complexe doelgroep… je leert het allemaal on the job. Bovendien peilen we continu naar waarom medewerkers graag bij ons werken en wat beter kan. We zijn een jonge organisatie die wendbaar is en dus waar nodig de werkorganisatie kan bijsturen.”

Om je als zorgmedewerker inzetbaar te houden en je zorgloopbaan duurzaam in goede banen te leiden, is een duurzaam basisbeleid nodig, vult director business knowledge Dirk Van de Walle (Securex), aan. “Deel uitmaken van een sterk team, volstaat niet. Er is verticaal vertrouwen nodig tussen medewerkers en leidinggevenden, horizontaal vertrouwen tussen collega’s én een gemeenschapsgevoel. Die drie elementen versterken elkaar. Net zoals in een goed voetbalteam er basisvertrouwen moet zijn in elkaar en in de trainer. In een ziekenhuis zie je zelfs dat patiënten sneller genezen wanneer het vertrouwen en dus het welzijn in het zorgteam goed zitten.”

Hoe veerkrachtiger, des te sterker in je job

Veerkracht in een veeleisende ziekenhuisjob bereik je onder meer ook met goede en gezonde uurroosters om je werk en je privéleven goed te kunnen combineren. Ook een kwaliteitsvol opleidingsaanbod voor medewerkers en leidinggevenden draagt daartoe bij, zegt directeur personeel & communicatie Geert Goossens (GZA Ziekenhuizen). “Na corona is roosteren nog belangrijker geworden. Roosters werden door elkaar gegooid en op werk-privévlak was dat vaak niet leefbaar want ziekenhuizen draaien volcontinu ’s nachts en in het weekend. Daarom zijn zelfroosteren en inspraak in je werkschema belangrijke elementen om je job graag te blijven doen. We hebben daarbij altijd het volste vertrouwen in onze mensen.”

“Team en leidinggevende spelen een belangrijke rol,” besluit directeur zorg Liesbet Lombaerts (GZA Ziekenhuizen). “Een hecht team geeft je zin om terug te komen naar een job waarin je je thuisvoelt. Daarom proberen we onze mensen zoveel mogelijk in hun eigen team te houden, ook tijdens crisismomenten zoals de pandemie. Na de eerste coronagolf was dat een duidelijke les. Waardering tonen is al even belangrijk. Een team, een organisatie én de maatschappij die je werk naar waarde schatten, geven je vleugels.”