Misverstand 1: architect is geen (vooraanstaand) vrij beroep

Als we het over vrije beroepen hebben, denken we in eerste instantie aan artsen of advocaten. Al zitten die in ons land qua verspreiding als vrij beroep in lijn met de architecten. Bijna 1 op de 10 vrije beroepers in België is architect, blijkt uit recente cijfers van HR-dienstverlener Acerta en het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen van Zelfstandige Ondernemers (RSVZ).

De voorbije vier jaar groeide het aantal architecten dat actief is in vrij beroep met ruim 7 procent. Daarmee is architect het vijfde snelst groeiende vrij beroep in België. ‘Zo zijn er bijvoorbeeld meer architecten in vrij beroep dan landmeters of notarissen’, bevestigt Els Schellens, director operations starters en zelfstandigen bij Acerta.

Misverstand 2: architect word je na enkele jaren ervaring

De gemiddelde leeftijd waarop een architect met zijn zelfstandige activiteit start is 28 jaar. Voor een vijfjarige studie gevolgd door een verplichte tweejarige stage is dat vrij snel. Ter vergelijking: zelfstandige consultants kiezen er vaak voor om eerst wat ervaring op te doen in een bedrijf, waardoor hun gemiddelde startleeftijd op 39 jaar ligt. Maar architecten wagen de sprong naar zelfstandigheid dus al veel eerder.

Misverstand 3: er zijn evenveel mannelijke als vrouwelijke architecten

Over alle vrije beroepen is er in ons land gemiddeld een evenwichtige verdeling tussen mannen en vrouwen. Maar bij architecten is dat (nog) niet het geval. Vorig jaar telde het RSVZ 5.263 vrouwelijke architecten tegenover 8.915 mannelijke, een verhouding van 37 procent vrouwen op 63 procent mannen.

De mannelijke architecten zijn dus ruim in de meerderheid, al lijkt de inhaalbeweging door vrouwen wel ingezet: vijf jaar geleden was 34 procent van de zelfstandige architecten vrouw, in 2018 was dat dus al 37 procent.

Misverstand 4: elke architect is een zelfstandige

Ook al vereist het beroep van architect een specifieke opleiding en permanente vorming, de drempel om het beroep als zelfstandige uit te oefenen blijft blijkbaar voldoende laag. Dat toont alvast de groei van 7 procent in de voorbije vier jaar. “Als de bouw floreert, wordt het beroep of vrij beroep van architect vanzelf aantrekkelijker”, oppert Els Schellens van Acerta.

Een gunstiger wetgevend kader voor de vrije beroepen helpt volgens haar ook. “Sinds de aangepaste insolventiewetgeving van 1 mei 2018 bijvoorbeeld, kunnen ook vrije beroepers in geval van faillissement een beroep doen op beschermingsprocedures”, illustreert Schellens.

Toch zeggen de cijfers over architecten in vrij beroep niet alles, want niet elke architect is een zelfstandige. “Architecten kunnen natuurlijk ook in loondienst aan de slag zijn”, stelt ze. Een van de factoren om wel of niet te kiezen voor zelfstandigheid is volgens haar de balans tussen werk en privé. “Een factor die traditioneel vooral de instap van vrouwen beïnvloedt. Met groepspraktijken allerhande wordt een poging ondernomen om dat evenwicht eerder mogelijk te maken. Zoiets zou een verdere vervrouwelijking van het beroep van zelfstandig architect een duwtje in de rug kunnen geven.”

(William Visterin)