Steeds meer freelancers in uiteenlopende sectoren

“Ik dacht dat ik misschien al wat te oud was, maar kom tot de vaststelling dat ik dit al veel eerder had moeten doen.” (Christel Laeremans, zelfstandig thuisverpleegkundige)

“In de ‘war for talent’ merken we dat het alsmaar moeilijker wordt om mensen te vinden voor een vaste job, die zich ook voor langere termijn willen engageren. Steeds meer mensen kiezen voor het pad van freelancer. In 2016 was er volgens Unizo een stijging van 5,3% ten opzichte van 2015”, zegt Vanuxem.

“Het is geen nieuws dat zelfstandigen meer vrijheid hebben dan de gewone werknemer. Zeker bij de jonge generatie spreekt dat aan, want ze willen - leergierig als ze zijn - ook nog bijstuderen en hun carrière zoveel mogelijk zelf bepalen. Maar dat valt moeilijk te combineren met het rigide statuut van bediende. Als freelancer hebben ze de nodige flexibiliteit zonder in te boeten aan carrièremogelijkheden. Maar ook de bedrijven hebben wat te maken met de opwaartse trend van freelancing. Zo werken bijvoorbeeld banken na de bankencrisis veel meer met freelancers op het vlak van IT. Kostenefficiëntie en de gedachte dat je niet in alles goed kunt zijn en dus bepaalde zaken beter uitbesteedt, spelen hierbij een rol.”

Knelpuntberoepen

“De trend zal zich voortzetten in andere sectoren waar knelpuntberoepen talrijk zijn, zoals in de bouw”, stelt Vanuxem. “Maar ook in de accountancysector is een mentaliteitsverandering merkbaar. Zelfs in de verpleging, een typisch knelpuntberoep met onregelmatige uren en shifts, is de trend van verzelfstandiging ingezet. Het aantal zelfstandige thuisverplegers neemt fors toe. Zij kunnen hun uren immers zelf kiezen en verdienen 30 tot 40% meer dan in vast dienstverband.”

Dat beaamt Christel Laeremans die samen met twee collega's Verpleegteam Kempen runt. “Ik werk al sinds 1992 in de verpleging. Na veertien jaar in een ziekenhuis en tien jaar bij het Wit-Gele Kruis, besloot ik in 2016 de stap naar een zelfstandige job te wagen. Samen met twee collega's nam ik een bestaande zelfstandige praktijk over van iemand die er mee gestopt was. Ik word binnenkort 46 jaar en was aanvankelijk wel wat bezorgd of me dit wel zou lukken. Misschien was ik al wel wat te oud om mij hieraan nog te wagen? Maar ik kom tot de vaststelling dat ik dit al veel eerder had moeten doen. Sinds ik zelfstandig ben, heb ik nog geen enkele dag tegen mijn goesting gewerkt”, getuigt ze.

“Je hebt inderdaad veel meer vrijheid om het werk zelf te plannen en kunt veel flexibeler werken dan in een grote organisatie. Met ons drieën is het werk makkelijker te verdelen. Omdat het je eigen bedrijf is, kan je er meer je eigen touch aangeven en dat geeft voldoening”, vertelt ze.

Risico's

“Aan freelancen zijn niettemin ook risico’s verbonden”, steekt Vanuxem een waarschuwende vinger op. “Een werknemer die overweegt om zelfstandige te worden, overschat vaak zijn te verwachten inkomen. Het gevaar schuilt er in dat het gefactureerde inkomen gezien wordt als meteen te spenderen. Wat hij/zij vaak over het hoofd ziet, is dat er nog sociale bijdragen bijkomen en dat er geen vakantiegeld is. En wat met het gewaarborgd inkomen en de opbouw van een pensioen? Voor een bediende geldt die financiële zorg veel minder.”

“Voordien had ik als bediende een vast maandloon. Als zelfstandig thuisverpleegkundige verdien je meer dan een standaard maandloon omdat je per prestatie wordt betaald en de teller snel aantikt. Maar dat betekent natuurlijk ook hard werken en veel uren presteren. Anders komt er niks binnen. Een maandloon daarentegen ligt er sowieso”, beseft ook Christel.

“Bedrijven moeten dan weer heel goed nadenken over welke risico’s ze nemen bij het outsourcen van kennis en dus het werken met freelancers”, zegt Vanuxem. “Een stukje DNA van het bedrijf wordt immers eveneens uitbesteed. En zodra iets is geoutsourcet, kan je dat als bedrijf moeilijk terugdraaien.”

“Zo moet ook worden opgepast voor een verarming van (technologische) kennis. De verantwoordelijkheid om vaardigheden te optimaliseren en zichzelf bij te scholen, ligt vanzelfsprekend bij de freelancer zelf. Opdrachtgevers zien dat momenteel niet als hun taak, wat kan leiden tot een verarming van technologische kennis. Het onderwijssysteem moet er rekening mee houden dat afgestudeerden niet per se voor een bediendenstatuut kiezen en dat er zodoende opleidingen worden georganiseerd voor het specifieke statuut van freelancer. Op die manier kunnen schoolverlaters goed geïnformeerd kiezen welke richting ze uit willen”, stelt Vanuxem.

(br)