Loonindexering: 4 alternatieve scenario’s

1. “Pas de lonen ieder jaar automatisch aan de target van de Europese Centrale Bank aan”

Prof. dr. Gert Peersman, departement Financiële Economie UGent:

"De ECB bepaalt elk jaar een inflatietarget van pakweg 2 procent, dat ze ook gemiddeld blijkt te halen. Als we afspreken om de lonen elk jaar 2 procent te laten stijgen, dan verlies je gemiddeld geen koopkracht. Zo sluit je loon-prijsspiralen per definitie uit en kan je je nooit uit de markt prijzen, omdat je het gemiddelde van de eurozone hanteert.

Dit systeem vermijdt ook de sociale onrust die te verwachten is als je het systeem helemaal afschaft, vermindert de kans op een deflatiespiraal en stimuleert zelfs impliciet de vraag in een recessie. Tijdens het sociale overleg over de reële loonstijging kan nog altijd bijgestuurd worden indien nodig."

2. “Haal de ingevoerde energiekost uit de index”

Prof. dr. Paul De Grauwe, departement Internationale Economie K.U.Leuven:

Het voorstel van professor De Grauwe bouwt verder op het principe van de gezondheidsindex, die onder andere de transportbrandstoffen uit de index lichtte. "Door correcties aan te brengen, kunnen we het indexeringsmechanisme als zodanig behouden. Mijn voorstel bestaat erin een andere index te gebruiken, de deflator van het bruto binnenlands product. Dat is een prijsindex van alle goederen en diensten die in het eigen land worden geproduceerd. Zo meet je alleen de toegevoegde waarde en niet de import. Deze index houdt in normale tijden gelijke tred met de consumptie-index, maar vandaag stijgt hij minder snel."

Collega Peersman is niet overtuigd: "In dit voorstel wordt de stijging van de totale energiekost en alle andere mogelijke importprijzen volledig gedragen door de werknemers, zelfs indien ze niet worden doorgerekend door de producenten. Het lijkt mij ook niet ideaal om de index weg te trekken van de werkelijkheid."

3. “Betere controle op prijzen en bonussen”

Chris Serroyen, hoofd studiedienst ACV:

"De Europese Commissie heeft vastgesteld dat de distributieprijzen hier veel sneller stijgen dan in Nederland. Het eerste dat moet gebeuren is de problemen van de prijszetting aan de bron aanpakken. We moeten ook tot een beter energiebeleid komen en de energievreters aanpakken. En als we zien welke bonussen er worden uitbetaald aan bedrijfsleiders, kunnen wij het niet maken om aan de mensen te zeggen dat ze met nog minder moeten leren rond te komen."

"We moeten zeker beter controle uitoefenen op de (energie)prijzen", reageert professor De Grauwe. "Er zijn te veel monopolistische tendensen op de elektriciteitsmarkt. Maar ingrijpen in de prijsvorming en de transparantie verhogen is onvoldoende en lost het probleem van de index niet op. Ik ben geen voorstander van bonussen, vooral in de financiële sector, omdat het leidt tot kortetermijndenken en de performantie niet vergroot. Maar ook dit aanpakken, hoezeer het ook nodig is, zal de realiteit van de olieprijzen niet oplossen."

4. “Een loonindexering in centen, niet in procenten”

Wivina Demeester, lid van de Hoge Raad van Financiën:

De voormalige CD&V-minister lanceerde haar voorstel in het radioprogramma De Ochtend. Demeester pleit voor een vorm van loonmatiging, waarbij lonen niet langer automatisch en procentueel stijgen, maar met een bedrag dat voor iedereen gelijk is. De CD&V’ster beschouwt dat als een manier om de laagste lonen te beschermen, maar volgens critici dreigt zo’n maatregel een averechts effect te sorteren.

"Relatief gezien maak je zo ongeschoolde arbeid duurder", analyseert professor De Grauwe. "Zo ga je de handicap van de ongeschoolde arbeid, nu al een pijnpunt in onze werkgelegenheid, nog verder vergroten. Het klinkt goed om iets te doen voor mensen die het minder goed hebben, maar het dreigt zich net tegen hen te keren."

(jb) – Illustratie: (jvc)