Coaching: ‘Als er geen vooruitgang is, stop je er beter mee’

“Als coach ben je verplicht om te zeggen wat je te zeggen hebt, terwijl je als vriend ook andere belangen hebt” (Ilse Antonissen, coach van het jaar 2010)

Na een carrière als hr-manager begon Ilse Antonissen te werken als trainer. Vijf jaar geleden maakte ze de overstap van training naar coaching. ‘Ik vond dat niet alleen prettiger, maar ook ongelofelijk veel efficiënter.’

Antonissen helpt leidinggevenden - zowel ondernemers die zelf een bedrijf leiden als mensen die leiding geven in opdracht van anderen - om een concreet probleem op te lossen of om nieuwe mogelijkheden te ontdekken. ‘Denk aan een ondernemer die een succesvol bedrijf heeft opgestart dat hem stilaan boven het hoofd groeit. Die ondernemer is op zoek naar een klankbord, iemand die hem kan helpen om alles de goede richting uit te sturen. Dat is wat ik probeer te doen.’

Wat is het verschil tussen een coach en een trainer?

Training is gericht op technische vaardigheden. Tijdens een voetbaltraining leer je bijvoorbeeld hoe je tegen een bal moet trappen en doe je oefeningen om die vaardigheid onder de knie te krijgen. Bij coaching is de essentie helemaal anders. Het gaat om een bewustwordingsproces, waarbij je de dingen anders gaat zien dan je ze tot nu toe zag. Zo ga je ook nieuwe en andere mogelijkheden zien. Natuurlijk zal ik mijn tong niet afbijten wanneer ik technisch advies kan geven, maar bij coaching is dat bijzaak. Het gaat erom dat je als coach meedenkt met je coachee en van daaruit feedback geeft.

En heeft dat het gewenste effect?

Als ik mijn werk graag doe, is dat precies omdat coaching zo efficiënt is. Mijn beroepsethiek vereist dat ik heel dikwijls een stand van zaken opmaak. Na een aantal gesprekken ga ik samen met de coachee na wat er gebeurd is en wat het heeft bijgebracht of opgeleverd. Als er niet genoeg vooruitgang is, dan kan je er beter mee stoppen. Maar meestal zijn de coachees heel tevreden, omdat de coaching gefocust is op hun eigen situatie. Wanneer je bijvoorbeeld naar een groepstraining bent geweest, dan moet je eerst nog nagaan hoe dat hele verhaal past in je eigen situatie en wat je er zelf mee kan doen. Bij coaching is dat niet nodig. Mensen gaan telkens naar buiten met het vaste voornemen om een concrete actie te ondernemen.

Vorig jaar werd u op de Dag van de Coach verkozen tot ‘Coach van het jaar’. Wat maakt u beter dan andere coaches?

Het is moeilijk om dat over mezelf te zeggen (lacht). Een groot verschil zit alvast in mijn aanpak. Veel coaches werken op basis van allerlei managementmodellen die ze als instrument gebruiken. Ik gebruik bijna nooit een managementmodel. Ik gooi enkel mezelf in de strijd, en een bepaalde gespreksstructuur. Dat wil zeggen dat ik altijd volledig transparante en permanente feedback geef aan mijn coachees. Voor die feedback - soms bijsturend, soms waarderend - heb ik geen model nodig. Het volstaat om de situatie te bekijken zoals die is en te zeggen wat ik daarbij denk. De structuur van het gesprek focust op een doel en op de mogelijkheden om dat doel te bereiken.

Ik wil de bestaande managementmodellen zeker niet afbreken, maar ze staan vaak nogal ver af van de werkelijkheid. Op basis van de concrete situatie kan je veel sneller en directer werken. Dat is trouwens wat mensen appreciëren, al maakt het hen tegelijkertijd ook kwetsbaar. Het succes van coaching hangt voor een groot stuk af van de mate waarin je de dingen durft te zeggen zoals ze zijn.

Waarom zou je de hulp van een vreemde inroepen wanneer je ook raad kan vragen aan vrienden of familieleden die je toch veel beter kennen?

Natuurlijk kunnen vrienden een belangrijke rol spelen. Ik denk dat er veel mensen zijn die met de hulp van vrienden of kennissen heel ver komen. Als buitenstaander heb je echter het voordeel dat je zeer onbevooroordeeld kan zeggen wat je te zeggen hebt. Ik hoef niet te vrezen dat de persoon in kwestie me niet meer zou waarderen als vriend wanneer ik iets wel of niet zou zeggen. Als coach ben je verplicht om te zeggen wat je te zeggen hebt, terwijl je als vriend ook andere belangen hebt. Een professioneel coachinggesprek is bovendien anders gestructureerd dan een informeel gesprek met een vriend of vriendin. Coaches hebben geleerd om zowel to the point te zijn als oog te hebben voor de goede relatie met de coachee. Wat dat betreft, zie ik veel mensen met goede intenties uit de bocht gaan.

Steeds meer mensen profileren zich als beroepscoach. Het wordt moeilijk om uit te maken wie een goede coach is.

Dat is een cruciale vraag die jammer genoeg moeilijk te beantwoorden is. Het is zoals wanneer je voor het eerst naar een andere dokter gaat. Je weet eigenlijk niet hoe hij werkt en wat de kwaliteit is van zijn werk, maar je moet hem toch vertrouwen. Bij coaches is dat ook zo. Vandaar dat ik ervoor pleit dat de coach in een eerste kennismakingsgesprek heel duidelijk en open spreekt over de manier van werken, over de verwachte resultaten en de verwachtingen ten opzichte van de coachee. Op die manier kan die laatste er ook voor kiezen om er meteen mee te stoppen als de methode hem niet bevalt. Mocht er in de toekomst een mooi systeem bedacht kunnen worden om helder te communiceren over de manier van werken van een coach en de kwaliteit van zijn werk, dan zou ik de eerste supporter zijn. Maar dat is niet evident.

(mo) - Op zaterdag 26 november vindt in Antwerpen de ‘Dag van de Coach’ plaats. Meer info op www.dagvandecoach.be