België wereldkampioen in gender gap: hoe komt dat?

Nergens is de loonkloof kleiner dan in België. Dat blijkt uit cijfers van de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling). Hoe komt dat? En waarom heeft ons land inzake gendergelijkheid wel nog andere uitdagingen?

0,9%. Zoveel bedraagt het loonverschil tussen man en vrouw. Hiermee staat België afgetekend op de eerste plaats als het om de kleinste loonkloof gaat, en dat in een OESO-onderzoek waar een veertigtal landen in voorkomen.

Colombia staat op plaats twee in de OESO-ranking (met een loonkloof van 1,9%) en Italië sluit de top drie af met een loonkloof van 4,1%.

Onbetaald werk ongelijk verdeeld

Het gemiddelde in de EU is volgens de OESO een kleine 10%, en sommige (buur)landen zitten daar zwaar boven. In Duitsland bedraagt de loonkloof bijvoorbeeld 14,2%. Het hoogste verschil vinden we in Zuid-Korea met een kloof tussen gemiddelde lonen van mannen en vrouwen van maar liefst 29,3%.

Ondanks een lichte vooruitgang de voorbije jaren blijven vrouwen het op de arbeidsmarkt slechter doen dan mannen. Een belangrijke oorzaak hiervoor ligt volgens de OESO in de ongelijke verdeling van onbetaald werk.

“Vrouwen besteden aanzienlijk meer tijd aan koken, schoonmaken, ouderenzorg en kinderopvang dan mannen”, aldus de OESO-onderzoekers. “Deze ongelijkheid beperkt niet alleen de tijd die vrouwen kunnen besteden aan betaald werk, maar ook hun mogelijkheden om carrière te maken.”

Lees ook: De loonkloof moet dicht van Europa

Vanwaar die eerste plaats?

Maar tussen alle landen staat België toch maar bovenaan. “De loonkloof is bij ons inderdaad bij de beste in de Europese klas”, bevestigt Frank Vander Sijpe, director HR Trends & Insights en Intelligence bij Securex. “Het gaat dan om mannen en vrouwen in vergelijkbare jobs en vergelijkbare arbeidsduur”, zo benadrukt hij extra.

Volgens Vander Sijpe is het beperken van de loonkloof ingebed in ons systeem. “Denk aan de aandacht die wij daaraan geven inzake emancipatie en overleg; ook in de wetgeving”, stelt hij. Vander Sijpe verwijst naar de wet ter bestrijding van de loonkloof tussen mannen en vrouwen die in ons land al meer dan tien jaar actief is. Daarin staat onder meer de verplichting om maatregelen ter bestrijding van de loonkloof te onderhandelen op het interprofessionele en sectorale niveau.

CHECK: Ken jij het loon van je collega?

Wat betekent dat concreet?

In België zijn lonen grotendeels vastgelegd via sectorale cao’s (collectieve arbeidsovereenkomsten), die vakbonden en werkgeversorganisaties onderhandelen. Maar de wetgeving behandelt ook elementen rond transparantie, zoals het opdelen van de loongegevens in de sociale balans volgens het geslacht van de werknemers. Terwijl de Belgische wetgeving ook ijvert voor genderneutrale functiewaarderings- en classificatieschalen.

Al speelt er volgens Vander Sijpe nog een andere trend. “Dan denk ik aan de structurele schaarste op de arbeidsmarkt, gekoppeld aan de vraag naar hoger geschoolde werknemers”, oppert hij. “En hierbij speelt dan het feit dat er steeds meer jobs voor hoger geschoolden vrijkomen en er meer hoger geschoolde vrouwen afstuderen dan mannen.”

Extra: Belgen zijn steeds vaker hoogopgeleid

Waarom is er nog werk aan de winkel?

Omdat er in werkelijkheid nog effectief een loonkloof is, ook in ons land. Dat blijkt eens te meer als we de cijfers van het Salariskompas van Jobat erbij halen. Het mediaanloon van een mannelijke werknemer is 4.000 euro bruto per maand en dat van een vrouwelijke werknemer 3.550 euro bruto. En dat komt omdat mannen in verhouding vaker in goed betaalde jobs (denk aan managers of ingenieurs) terechtkomen dan vrouwen.

Ook bij ander genderonderzoek doet België het een stuk minder goed. In de ‘The best places to be a working woman in 2025’-index die het vakblad The Economist onlangs uitbracht, staat België namelijk pas op plek 11 van 29 landen. In die ranking staat Zweden op 1, gevolgd door IJsland en Finland.

Waar hinken we achterop?

Want als we andere aspecten in rekening nemen, zijn er dus minstens nog tien andere landen waar het beter is als werkende vrouw. Zo zit het gemiddeld aantal weken moederschapsverlof (iets meer dan 15) in België ver onder het OESO-gemiddelde van bijna 32 weken.

En België zit dan weer onder het OESO-gemiddelde als het gaat om vrouwen in managementposities. Er mag hier dan misschien geen (grote) loonkloof zijn, maar wel een glazen plafond.