Volgens de arbeidsduurreglementering mag iedere onderneming zijn werknemers maximaal 38u per week tewerkstellen. De arbeidsduur mag volgens de arbeidswet eveneens in principe niet meer bedragen dan 8u per dag. Overschrijdingen van deze grenzen zijn mogelijk, maar de gemiddelde arbeidsduur van 38u moet binnen een bepaalde referteperiode (bvb. per drie maanden of per jaar) worden gerespecteerd.

Al sinds 1971 liggen de bepalingen over hoe lang en wanneer iemand mag werken bij wet vast:

• verbod om de normale grenzen van de arbeidsduur te overschrijden;
• verbod om werknemers tewerk te stellen buiten de werkroosters die op hen van toepassing zijn;
• verbod om 's zondags te werken;
• verbod op nachtwerk (tussen 20u ’s avonds en 6 u ’s ochtends).
• Maar op die bepalingen bestaan tal van uitzonderingen. De economie zou niet meer draaien mochten werkgevers zich strikt aan de wettelijke bepalingen moeten houden. Ook verschillende KBs en sectorspecifieke collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s) hebben ervoor gezorgd dat overuren in verschillende sectoren wel mogelijk zijn. Daar staat uiteraard wel een vergoeding tegenover.

Vergoed voor meer werk?

Te veel gewerkt en zo overuren opgestapeld? Dan heeft de werknemer het recht dat zijn/haar overuren uitbetaald worden. Die uitbetaling is tegen een bedrag dat ten minste 50% hoger is dan het gewone loon en 100% voor overwerk op zon- en feestdagen. Afhankelijk van de sector is het aantal overuren beperkt over een periode van drie maanden of één jaar, resp. 78u en 91u, al bestaan hier ook verschillen per sector (bouw 180u, horeca 360u, bepaalde bedrijven). Vooraleer de werknemer dus opnieuw overuren kan presteren, is hij/zij verplicht de bestaande overuren te recuperen of verplicht moet opnemen (de zogenaamde 'recup). Elk overuur geeft werknemers recht op één uur betaalde afwezigheid (inhaalrust).

Meer loon?

Hoe zit het eigenlijk met je loon? Ook dit is weer afhankelijk van situatie tot situatie. Doe je overuren naar aanleiding van een buitengewone vermeerdering van werk of een onvoorziene noodzaak, dan kan je ervoor kiezen om geen inhaalrust op te nemen en op het einde van de betaalperiode zowel het gewone, als het overloon te ontvangen. Het aantal overuren waarvoor je geen inhaalrust opneemt en die je dus laat uitbetalen is beperkt tot 91 uur per jaar. Deze grens kan via een bijzondere overlegprocedure op 130 uur (en zelfs 143 uur) worden gebracht. Werknemers kunnen ook kiezen voor bijkomende inhaalrust, ten minste als dat door een CAO vastgelegd werd.

Voor sommige overuren dient geen inhaalrust te worden toegekend (dringende arbeid aan machines of een ongeval in de onderneming).

Een case-study

Stel: een bediende heeft een maandelijkse wedde van 3000 euro bruto en heeft 100 uren overgewerkt (op een jaar tijd), met een toeslag van 50%. Met een bruto-uurloon van 18,22 euro, betekenen 100 overuren een toeslag van 2733 euro (100 euro x 18,22 euro x 150 %).

Fiscaal voordeel overuren

Als werknemers meer werken, is er een fiscaal voordeel aan verbonden op de eerste 130 overuren (in de horeca is dat 360 uur; voor werken in onroerende staat, op voorwaarde dat er een elektronisch aanwezigheidsregistratiesysteem werd ingevoerd: 180 uren). Het voordeel vertaalt zich naar aan vermindering van de personenbelasting die berekend wordt op de bedrijfsvoorheffing; er is dus een vrijstelling van doorstorting. Concreet komt het hierop neer:

De werknemer is vrijgesteld van de doorstorting van de bedrijfsvoorheffing ten belope van:

- 57,75% voor de overuren gepresteerd met een wettelijke loontoeslag van 50% of 100%.

- 66,81% voor de overuren gepresteerd met een wettelijke loontoeslag van 20% (PC 124).

Deze percentages worden berekend op het volledige loon van de uren die als berekeningsbasis voor de loontoeslag hebben gediend.

In samenwerking met SD Worx.