“Hoe de overgebleven werknemers reageren op een ontslag is vaak heel persoonlijk”, zegt Jan Vanthournout, legal manager bij SD Worx. “Dikwijls zijn ze opgelucht: ‘Oef, ik ben er niet bij’. Andere zien een maat vertrekken en zijn teleurgesteld.”

“Met de crisis merk ik bij ontslagrondes een grotere verslagenheid en frustratie. In veel gevallen volgen de ontslagen na een saneringsronde waarin de werknemers al hebben moeten inleveren. Vaak hebben de achterblijvers gemengde gevoelens. Opluchting, maar ook onzekerheid. In deze crisistijden is er geen werkzekerheid voor de achterblijvers en dat knaagt.”

Bij ontslag is de belangrijkste rol weggelegd voor de werkgever. “Hij heeft de sleutel in handen om te zorgen dat de werkvloer er ongeschonden uitkomt. Duidelijke communicatie is heel belangrijk. Zowel naar de ontslagen werknemer als naar de achterblijvers”, aldus Jan Vanthournout.

Hoe het niet moet

Twee veelvoorkomende gevallen hoe een ontslag niet moet aangepakt worden.

1. De salamitactiek
   Een bedrijf kapt de ontslagen in kleine schijfjes. Om het verteerbaar te maken. En vooral: om de regels van collectief ontslag te vermijden. Voor de achtergebleven werknemers zal deze salamitactiek zwaar op de maag blijven liggen. Het zorgt voor chaos en onzekerheid. Zal ik ook ontslagen worden?
2. Het eilandmanoeuvre
   Een ontslag zonder communicatie naar de achterblijvers. Naar een beruchte scène uit de tv-reeks Het Eiland. De Jean krijgt zijn ontslag en wordt stante pede buitengezet, nog voor iedereen terug is uit middagpauze. Gevolg: consternatie en verwarring op de werkvloer. Met op het einde de legendarische uithaal van Frankie: 'Wisserke!'
   
   
          

Een hilarische scène, maar heel waarheidsgetrouw. “Het is een typisch gevolg van een gebrek aan communicatie”, vertelt Jan Vanthournout. “Het ontslag zelf was correct aangepakt, maar de achterblijvers werden in het ongewisse gelaten. Bedrijven willen geen commotie bij een ontslag en vermijden daarom vaak de confrontatie tussen een ontslagen werknemer en zijn collega’s. Terwijl dat net heel nuttig is.

Een vuistregel is: zo duidelijk mogelijk communiceren naar de achterblijvers. Zo kan iedereen het afsluiten. Heel belangrijk is dat de collega’s in alle openheid worden geïnformeerd over het waarom van het ontslag, de eventuele opvolging enzovoort. Inspraak zonder inzicht leidt tot uitspraak zonder uitzicht. We zien dat werkgevers die in het verleden geïnvesteerd hebben in communicatie en transparantie op alle terreinen, daarvan de vruchten plukken als er moeilijke beslissingen moeten genomen worden.”

(mr)