4 harde feiten over pesten op het werk

Pesten is niet alleen iets voor de schoolbanken. Uit recent onderzoek van UGent bij 1.000 Vlaamse werknemers komt naar voren dat opvallend veel mensen ooit gepest zijn tijdens het uitoefenen van hun job – en dat de gevolgen best diep kunnen snijden. “Pesten op het werk tast het vertrouwen in de arbeidsrelatie aan.”

HOEVEEL?

Feit 1: één op drie ooit gepest

Terwijl een kleine 8% van de respondenten uit het onderzoek toegeeft zelf ooit iemand gepest te hebben, is het aandeel van de gepeste een stuk hoger. Zowat één op drie Vlaamse werknemers (33%) geeft aan ooit gepest te zijn door collega’s of leidinggevenden. Vrouwen rapporteren daarbij significant vaker negatieve ervaringen dan mannen.

Het aandeel dat aangeeft ooit slachtoffer of getuige te zijn geweest van pesten – op een vorige of huidige werkplek – ligt erg hoog. Het bevestigt meteen ook dat pesten een groter en meer verspreid probleem is dan vaak wordt aangenomen. Nu loopbanen steeds langer worden, neemt ook de kans toe dat je tijdens je carrière met pesten te maken krijgt of het ziet gebeuren.

Lees ook: Pesten op het werk heeft 4 redenen

WAAROM?

Feit 2: jaloezie staat voorop

Waarom pesten mensen elkaar? Soms speelt daarbij je uiterlijk een rol (14% ziet dat als belangrijkste aanleiding). Maar de slachtoffers halen jaloezie het vaakst aan (58%), gevolgd door je functie of positie in het team (41%).

Die twee laatste oorzaken zijn volgens professor volksgezondheid Els Clays (UGent) sterk verbonden met de directe werkomgeving. “Wanneer er sprake is van overmatige werkdruk, een negatief sociaal klimaat of een gebrek aan inspraak, leidt dat tot stressvolle situaties. En die vormen een voedingsbodem voor een vijandige werksfeer.”

Of hoe pesten zelden een individueel probleem van ‘een paar lastige mensen’ is, maar vaak het resultaat van een toxisch klimaat in de hele organisatie.

Omgaan met jaloerse collega’s: 4 tips

HOE?

Feit 3: pesten is vaak subtiel

Pesten kent vele gedaanten. Denk aan roddels, buitensluiten, systematische kritiek of het bewust achterhouden van cruciale informatie. Maar het kunnen ook scheldpartijen zijn of ‘practical jokes’ door mensen met wie je niet goed overweg kunt.

In het UGent-onderzoek gaven slachtoffers aan dat roddels en buitensluiten (beide 55%) het vaakst voorkwamen. Bijna de helft (48%) werd geconfronteerd met kwetsende opmerkingen over hun persoon, houding of privéleven. Vaak gaat het dus om sluipende, moeilijk bewijsbare vormen van pestgedrag.

Hun rapport haalt drie risicofactoren aan die pestgedrag in een organisatie in de hand werken: werk- en uurregelingen (zoals gebrekkige uurroosters), het HR-beleid (zoals onduidelijke taak- en rolverdeling) en het sociale klimaat (zoals vriendjespolitiek). Hierop inzetten vermindert al de aanleiding tot pesten.

En natuurlijk zijn er kanalen nodig om pestgedrag te signaleren of aan te kaarten. 85% van de werknemers uit het onderzoek weet waar ze terechtkunnen met klachten en drie op vier gelooft dat meldingen serieus genomen worden.

Extra: Minder pestgedrag op de werkvloer

EN NU?

Feit 4: ontslag is vaak de enige weg

Slachtoffers van pesten voelen zich minder betrokken, verliezen energie en motivatie en lopen meer risico op burn-out. “Het tast hun vertrouwen in de arbeidsrelatie aan”, oppert professor humanresourcesmanagement Eveline Schollaert (UGent).

“Wie gepest wordt, ervaart vaak dat het psychologisch contract – de stilzwijgende verwachtingen van respect en eerlijkheid – wordt geschonden. Dat gevoel kan zo zwaar wegen dat zelfs loyale en welwillende werknemers sneller geneigd zijn hun organisatie te verlaten.”

Voor velen is ontslag de enige uitweg: 44% van de gepeste werknemers heeft ooit een job verlaten om aan pestgedrag te ontsnappen. Dat komt neer op 14,4% van alle Vlaamse werknemers. Of hoe de stille schade van roddels, buitensluiten en jaloezie zwaarder doorweegt dan menig jaarverslag doet uitschijnen.