Bouwsector zit middenin perfecte storm

Steeds meer bouwbedrijven kunnen niet groeien door een tekort aan juist geschoold personeel.

Ongeveer 200.000 vaste medewerkers zijn actief in de bouw. Tel daar nog zowat 100.000 indirecte medewerkers bij, zoals studiebureaus, architecten of handelaars in allerhande bouwmaterialen. De tienduizenden zelfstandigen die in de sector aan de slag zijn, tellen we daar zelfs niet bij.

In elk geval ben je nog welkom. Bij de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) staat bouw inzake het aantal jobaanbiedingen op nummer één, boven jobs in productie, transport en administratie. Op een website als Jobat heeft ongeveer 12 procent van alle openstaande jobs iets met bouw te maken. De bouw beleeft een perfecte storm.

1. Koploper inzake knelpuntberoepen

In de lijst van grootste knelpuntberoepen, die de VDAB onlangs publiceerde, staan acht jobs die gelinkt zijn aan techniek. Drie ervan verwijzen specifiek naar de bouwsector. “Maar eigenlijk hebben die acht technische beroepen in de top tien van knelpuntberoepen een duidelijke link met onze sector”, oppert Robert de Mûelenaere, gedelegeerd bestuurder van de Confederatie Bouw. Het gaat dus niet alleen om de werfleider of calculator bouw, maar ook bijvoorbeeld om de onderhoudsmecanicien en de technicus industriële installaties.

2. Meer bouwactiviteit

De vraag neemt toe, dat heeft een effect. “De laatste maanden zijn de orderboekjes van onze leden meer gevuld geraakt”, aldus Robert de Mûelenaere. “Zo is de verzekerde activiteitsduur in die orderboekjes gestegen. Deze ligt historisch hoog: van 5,7 maanden eind vorig jaar naar 6,0 maanden in april.”

De bouwsector is overigens een vlag die vele ladingen dekt. Het gaat om deelsectoren als ruwbouw, technische installaties, afwerking of burgerlijke bouw, waar onder meer infrastructuur zoals wegen en bruggen onder valt. “Voor deze vier deelsectoren samen, stellen we vast dat de voorbije maand gemiddeld 4,25 procent van de bouwbedrijven aangeeft dat het tekort aan hoger en technisch geschoolde werknemers en ingenieurs hun groeimogelijkheden remt. Gemiddeld was dit sinds 2010 maar 2 procent van de bouwbedrijven. Zij voelen het tekort dus aan den lijve.”

De verhoogde vraag merk je ook aan veel burgerlijke bouwwerken, iets waar de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 2018 niet vreemd aan zijn. Dat het aantal grotere bouwwerven toeneemt, blijkt ook uit relatief nieuwe knelpuntberoepen als stellingbouwers, wegenwerkers en operatoren van stortklaar beton en asfalt.

3. Regulering

Sommige nieuwe knelpuntberoepen in de bouwsector hebben ook te maken met de toegenomen of veranderende regulering. Voorbeelden hiervan zijn de strikte regelgeving rond asbest of dakisolatie. Zo moedigen overheden in ons land iedereen aan om te renoveren of te BENOveren (bijna energie neutraal renoveren), waardoor onder meer de isoleerder dak en ruwbouw een knelpuntberoep is geworden.

4. Scholing vereist

De bouwsector evolueert. “Ook bij ons heeft de digitalisering zijn impact. Denk bijvoorbeeld aan de opmars van robotisering of drones”, illustreert Robert de Mûelenaere. “Het gaat in onze sector steeds meer om beroepen waar een grondige scholing voor nodig is. In die zin hebben wij nood aan technische en hoogopgeleide profielen, zoals ingenieurs. Maar hiermee concurreren wij als sector op de arbeidsmarkt ook met andere sectoren.”

Om de perfecte storm compleet te maken, doet de bouwsector dit met een langzaam vergrijzende arbeidspopulatie. “Jaarlijks verliezen wij 20.000 arbeidsplaatsen aan mensen die onze sector verlaten. Die moeten we invullen met steeds meer hooggeschoold personeel, en die zijn vaak moeilijk te vinden.”

Knelpuntberoep is bouwberoep

Van de tien categorieën voor knelpuntberoepen die de VDAB onlangs definieerde, zijn er acht die al dan niet rechtstreeks betrekking hebben op de bouwsector. Alleen voor de verpleegkundige of voor de medewerker in het callcenter is dat niet het geval.

1. Verpleegkundige / Hoofdverpleegkundige
2. Technisch adviseur klantenondersteuning / Technisch commercieel adviseur
3. Werfleider / Conducteur bouw
4. Technicus industriële installaties
5. Analist ontwikkelaar ICT
6. Onderhoudsmecanicien
7. Bestuurder trekker-oplegger
8. Technicus studiebureau bouw
9. Calculator bouw
10. Medewerker callcenter

De nieuwe knelpuntberoepen

Ook in nieuwe knelpuntberoepen is de bouwsector goed vertegenwoordigd. Een overzicht:

• Isoleerder ruwbouw en dak
• Vloerder / tegelzetter
• Wegenwerker
• Bestuurder van bouwplaatsmachines
• Bestuurder van beton- en asfalteringsmachines
• Monteur van staalbouwelementen
• Stellingbouwer
• Operator van stortklaar beton, cement en asfalt
• Asbestverwijderaar

(wv) - Bron: VDAB 2018