Een studiekeuze maken: do's en don’ts

• ‘Talen… daar ben je goed in. Studeer dat maar.’
• ‘Een Master halen? Dat gaat je niet lukken. Kies maar iets gemakkelijker.’
• ‘Studio Herman Teirlinck of Sint-Lucas? Dan ga je geen werk vinden.’

Voor velen is dit herkenbaar. “Veel studenten kiezen nog altijd op een te klassieke manier hun studierichting en daaraan gekoppeld hun toekomstige levensloopbaan”, vertelt loopbaancoach Annelies Quaegebeur . “Met als gevolg dat ik als loopbaancoach heel veel mensen begeleid die het leven leiden dat iemand anders voor hen had uitgestippeld of dat ‘door omstandigheden’ op hun pad is gewaaid. Het is echter zelden een bewuste, eigen keuze…"

"Veel mensen volgen een studie ‘uit gemak’ of om de droom van hun ouders waar te maken, of omdat ze nog niet weten wat ze willen. Zij voelen zich dan later acteur in hun leven, in plaats van regisseur van hun leven, en willen dan heel graag kantelen naar een professioneel leven dat hen meer voldoening schenkt. Meestal begint het te knagen op een kantelpunt in hun leven waarop ze zich afvragen: ‘Hoe ben ik hier beland en is dit het nu voor de rest van mijn leven?”

Dan kan je er dus maar beter vroeg genoeg bij zijn en al na je middelbare school de juiste studiekeuze maken.

CHECK: Hoeveel levert een extra diploma op?

4 klassieke fouten bij het maken van een studiekeuze

1. Kijken naar je vaardigheden

Wanneer je een studiekeuze moet maken, kijk je vaak naar wat je vaardigheden zijn, welke zaken je goed kan. Maar doe je het ook graag? Die vraag wordt vaak niet gesteld. Gaat je hart er sneller van slaan? Spreken de mogelijke jobs gekoppeld aan die studie je aan? Spreken de sectoren je aan waar je kan terechtkomen?

Veel mensen hebben geen idee wat de mogelijk jobs inhouden wanneer ze beginnen aan hun studies. Door te spreken met mensen die die studie ook gedaan hebben, kan je nochtans veel te weten komen.

2. De droom van iemand anders waarmaken

Wil jij die studies écht doen? Of zijn het je ouders die de weg voor je hebben uitgetekend? Veel mensen negeren hun eigen droom. Want ‘dromen betalen geen rekeningen’. Je omgeving (leerkrachten, CLB, meningen van andere leeftijdsgenoten, …) kan zo’n impact hebben op je beslissingsproces dat je niet voor je droom durft gaan.

Extra: Hoe jouw loon ook van het diploma van je ouders afhangt

3. Kijken naar in welke beroepen toekomst zit

In plaats van te kijken naar wat je talenten zijn en in welk beroep je die optimaal kan inzetten. “Talenten zijn iets anders dan vaardigheden”, vertelt loopbaancoach Annelies Quaegebeur . “Vaardigheden kan je aanleren en aangeleerde vaardigheden kosten je soms veel energie, ook al ben je er goed in! Op termijn vreet dat aan je energiebalans. Dit is een grote valkuil voor mensen die goed zijn in veel zaken, de zogenaamde creatieve generalisten.”

4. Je niet de vraag stellen: wat wil ik doen met mijn leven?

Op het moment dat je een studiekeuze moet maken, denken velen in termen van: ik zoek een studierichting die zal leiden tot die bepaalde job. Ook al ben je jong, het grotere plaatje bekijken van waar je naartoe wil met je leven, is belangrijk.

Hoe kan het anders? 9 tips

1. Wat is jouw favoriete denkstijl? Wat is jouw breinvoorkeur?

Ben je iemand die bij voorkeur vanuit het geheel naar de details toewerkt, chaos niet schroomt, houdt van creativiteit en/of mensen? Of ben je net iemand die kickt op wetenschap, structuur en logica? Dat weten, is belangrijk om goede keuzes te kunnen maken. Je kan heel bewust kiezen om die vaardigheden aan te leren die jou van nature energie geven, in plaats van kosten.

2. In welke omstandigheden ben jij het gelukkigst?

“Vraag je af in welke omstandigheden jij het gelukkigst bent en ga op zoek naar wat maakt dat je dan op je best bent”, aldus loopbaancoach Annelies Quaegebeur. “Toets eventueel af bij vrienden en geliefden of zij jou zinvolle feedback kunnen geven: wanneer stralen jouw ogen? Waarvoor mogen mensen jou altijd bellen en zal jij hen met plezier en vakkundigheid helpen?”

Ontdek: 5 tips bij het kiezen van je studie

3. Wat wilde jij als kind graag worden?

Wat maakt dat je daardoor aangetrokken werd? “Er bestaan specifieke methoden die je helpen om hiermee aan de slag te gaan, zoals de kerntalententest.”

4. Waar droom jij van?

Wat zou je doen als geld geen bezwaar zou zijn? En wat houd je tegen? Feitelijke redenen of belemmerende overtuigingen?

5. Vraag je af of het werknemerschap wel iets voor jou is

Ondernemerschap ligt jou misschien beter? Ga er dan voor.

6. Denk ook eens na welke waarden je in het leven belangrijk vindt

Vertaal die waarden richting sectoren waarin je je goed zou kunnen voelen en kies dan bewust om in zo’n sector aan het werk te gaan.

7. Informeer je

Ook als je het nog niet goed weet. Alleen door vragen te stellen, zal het duidelijker worden. Door te praten met mensen die jouw droomjob uitvoeren, of jouw droomstudies volgen. Vraag hen wat maakt dat zij hiervoor kozen en toets af of dat ‘matcht’ met jouw persoonlijkheid. Durf ook tot de conclusie te komen dat het voor hen wel werkt, maar wellicht voor jou niet. Of andersom.

Lees ook: Stel jezelf deze 10 vragen en vind jouw droomjob

8. De tijd dat je de rest van je leven vasthangt aan je studiekeuze, is voorbij

Durf experimenteren. Leer van je ervaringen… De weg naar je doel is minstens zo belangrijk als je einddoel.

9. Begin met het einde voor ogen

Wat wil jij dat mensen over jou vertellen tijdens de koffietafel van je begrafenis? En wat kan je dan best met je leven doen om daarvoor te zorgen? Op welke manier kan je dat gegeven in jouw professioneel leven doen passen?

(mr)