‘Later beginnen werken rijmt niet met langer werken’

“Het is vreemd dat er zo weinig vragen worden gesteld bij de vraag van de universiteiten om alle resterende éénjarige masters naar twee jaar te verlengen” (Jan Denys, arbeidsmarktdeskundige Randstad en auteur van ’Free to work’ en ’Uw werk, uw merk’)

‘Er werken in dit land veel te weinig 55-plussers, nauwelijks 37 procent. Om de Europese normen te halen moeten we naar een op de twee. Gemiddeld stoppen we ook veel te vroeg met werken, in België op 59 jaar. De juridische pensioenleeftijd van 65 is grotendeels een fictie. Het gemiddeld vroeger stoppen met werken wordt niet gecompenseerd aan het begin van de loopbaan. Gemiddeld genomen duren loopbanen in België minder lang dan in de buurlanden, met name 38 jaar. Dat zijn niet eens effectief gewerkte jaren. Heel wat periodes waarin we niet werken tijdens onze loopbaan worden namelijk gelijkgesteld met werk. Het gemiddeld aantal effectief gewerkte jaren is in België nauwelijks 28 jaar.’

‘Bij het langer werken gaat de aandacht uitsluitend naar de eindeloopbaan. Het verkorten van de loopbaan heeft echter niet alleen met het einde van de loopbaan te maken maar ook met het begin. We treden niet alleen collectief gemiddeld vroeger uit, we betreden ook steeds later de arbeidsmarkt. Dat heeft te maken met de verlenging van de studieduur. Naast de wettelijke verhoging van de leerplicht (van 14 naar 18 jaar) in 1983 heeft het vooral te maken met het massaal verder studeren na het secundair onderwijs. Daarenboven volgen meer en meer jongeren specialisatiemasters. Tot op heden wordt de latere intrede van jongeren op de arbeidsmarkt niet echt als problematisch gezien. Beter opgeleide jongeren zijn productiever en zijn gedurende de loopbaan ook veel minder werkloos.’

Drempelvrees

‘De vraag is echter is of dit proces niet eindig is. Heeft het zin om steeds langer te studeren en steeds later de stap te zetten naar de arbeidsmarkt? Er zijn redenen om aan te nemen dat steeds langer studeren niet automatisch de productiviteit doet toenemen. Bij sommige jongeren is er zeker ook sprake van een zekere drempelvrees om de stap naar de arbeidsmarkt te zetten. Daarom is het vreemd dat er zo weinig vragen worden gesteld bij de vraag van de universiteiten om alle resterende éénjarige masters naar twee jaar te verlengen. Het zorgt ervoor dat voor veel jongeren de overstap naar de arbeidsmarkt weer met minstens één jaar wordt uitgesteld. Het is zeer de vraag of ze in dat extra jaar meer zullen leren dan in een jaar waarin ze de arbeidsmarkt zouden hebben betreden.’

‘Misschien moeten universiteiten stilaan stoppen met het systematisch verlengen van de initiële studieduur en veel meer gaan mikken op het echte levenslang leren. Dit houdt in dat afgestudeerden in de toekomst gedurende de loopbaan terugkomen om bij te studeren voor een langere periode, bijvoorbeeld in het kader van een keuze voor een tweede loopbaan. Eén zaak moeten we in elk geval voor ogen houden. Steeds later beginnen werken rijmt niet goed met langer werken.’

(jd)