In deze vernieuwde residentiële achtdaagse 'Masterclass Trauma in organisaties' leer je systeemtrauma herkennen, aanpakken en voorkomen. Een 'trauma' linken we in de eerste plaats aan een individu, maar trauma kan zich ook manifesteren in organisaties, bijvoorbeeld door een impactvolle gebeurtenis zoals een sanering met pijnlijke ontslagen. Het effect van systeemtrauma kan zo vernietigend zijn dat het de organisatie als een sluipend gif immobiliseert.

Blok 1: Exploratie - Systeemtrauma op het spoor komen

'Trauma' is niet uitsluitend een individueel fenomeen, het kan zich ook manifesteren in groepen en zelfs in organisaties. Denk aan ingrijpende saneringen met pijnlijke ontslagen, ongevallen met dodelijke slachtoffers, een aanslag, fraude, medische fouten… . Systeemtrauma kan een organisatie en haar medewerkers bijzonder beschadigen en lam leggen. Omdat dit fenomeen vooral machteloosheid en schaamte oproept, kiest men er helaas vaak voor om het onder de mat te vegen tot er iets breekt en/of de organisatie onherroepelijk vastloopt in haar werking.

Omdat trauma een uiterst subjectief gegeven is – er bestaat immers geen lijst van wat wel of niet tot systeemtrauma leidt – is het cruciaal om dit fenomeen te leren herkennen en begrijpen, rekening houdende met de eigenheid van de organisatie en haar context.

Op basis van voorbeelden, cases en theorie zal een kader aangereikt worden om systeemtrauma op het spoor te komen. Je krijgt concepten en taal aangereikt om dit thema ter sprake te brengen binnen de context van organisaties. Tijdens dit blok leer je ook wat er nodig is om met systeemtrauma aan de slag te gaan. Net zoals er voorwaarden zijn voor een chirurg om aan een operatie te beginnen, geldt dit ook voor eventueel herstelwerk in organisaties.

^{“The limits of my language mean the limits of my world.” Ludwig Wittgenstein}

 

Blok 2: Werken met systeemtrauma - Wat vraagt dit van de begeleider?

Beschadigde systemen doen vaak een groot appel op het incasserings- en draagvermogen van degene die met deze beschadiging aan de slag gaat. Dat wat er in het systeem leeft, kan drukken op de eigen pijn en beschadiging van de begeleider. Daarnaast zet trauma de nodige beveiligingsmechanismen van systemen in werking, om maar weg te kunnen blijven van de pijn. Wanneer je als begeleider wordt gezien als bedreiging, dan zullen deze mechanismen hun best doen om jou te controleren. 

In blok 2 gaan we in op de persoon van de begeleider in relatie tot het systeem waarmee je werkt. Je eigen gevoeligheden kennen en in de ogen kunnen kijken is immers essentieel om te kunnen werken met trauma. Hoe hou je vaste grond onder de voeten en blijf je werken vanuit jouw kern, wanneer de context waarin je werkt je geen houvast geeft? Daarnaast leer je de immuunreacties van getraumatiseerde systemen herkennen en hier op een adequate manier mee werken.

^{"You cannot lead others where you are not willing to go yourself." Anonymous}

Blok 3: Heling en herstel - Aan de slag met systeemtrauma

Ingrijpende gebeurtenissen of chronische stressoren kunnen zorgen voor systeemtrauma. Verder bouwend op de vorige blokken gaan we kijken wat je kan doen om op een helende manier aan de slag te gaan met systeemtrauma.

Op basis van de trauma-diamant (een concept uit het boek 'Trauma in Organisaties') zullen een reeks inzichten en methodieken aangereikt worden om met systeemtrauma aan de slag te gaan:

• Het inzetten van organisatieopstellingen als diagnoseinstrument
• Werken met historielijnen
• Psycho-educatie rond traumasymptomen bij individuen en groepen
• Pendelen en titreren met groepen
• Werken met helende rituelen
•  …

Wat in dit blok aangereikt wordt, zal meteen duidelijk maken hoever je zelf kan gaan en waar bijkomende specialistische ondersteuning relevant zou kunnen zijn. 

^{“And so we lift our gazes not to what stands between us, but what stands before us.  We close the divide because we know, to put our future first, we must first put our differences aside.”  Amanda Gorman}

 

Blok 4: Upgrade en integratie

Systeemtrauma lijkt een uitzondering, maar dat is het niet. Het maakt deel uit van het leven. Organisaties die de moed hebben om met dit thema aan de slag te gaan, openen het potentieel van wat men ‘Post Traumatic Growth’ noemt, maar dan op organisatievlak.

Meteen van bij de start van dit werk dient er rekening gehouden te worden met deze derde fase. Met name de fase waarin wat aan de oppervlakte kwam tijdens de exploratie- en herstelfase ook daadwerkelijk leidt tot aanpassingen in of aan de werking van de organisatie.

Herinstalleren of onaangeroerd laten van wat éénduidig geleid heeft tot schade aan de werking van de organisatie, het welzijn van medewerkers, het welbevinden van de omringende maatschappij of de klanten, leidt immers tot bewuste hertraumatisering.

Binnen deze fase passen ook verontschuldigingen. In de media krijgen we regelmatig goede en slechte voorbeelden te zien op dit vlak. Net hieruit destilleren we samen de criteria voor helende verontschuldigingen. Binnen dit kader is heling en herstel veel meer dan een quick-fix of éénmalige gebeurtenis.

In dit blok staan we ook stil bij organisatiepraktijken die de veerkracht van organisaties kunnen ondersteunen. Trauma-geïnformeerd werken heeft immers ook een preventieve dimensie.

^{“An ounce of prevention is worth a pound of cure.”  Benjamin Franklin} 

• Je maakt het onderscheid tussen individueel-, collectief- en systeemtrauma.
• Je ontdekt hoe systeemtrauma rechtstreeks impact heeft op de veerkracht en effectiviteit van een organisatie.
• Je herkent de signalen van systeemtrauma.
• Je spoort de oorsprong van systeemtrauma op door zijn verschillende gedaantes te onderzoeken.
• Je ontdekt wat er nodig is om 'oud zeer' te herstellen.
• Je verkent systemische werkvormen om met systeemtrauma aan de slag te gaan.
• Je krijgt inzicht in wat de begeleiding van stevige herstelprocessen van jou als begeleider vraagt.
• Je leert voorkomen dat systeemtrauma zich ontwikkelt.
• Je past organisatieontwikkeling en leiderschap toe op een meer trauma-geïnformeerde manier.
• Je legt de link tussen systeemtrauma en de uitdagingen die een VUCA-wereld stelt aan mens en organisatie.

• Deze 8-daagse residentiële opleiding biedt je de unieke kans om diep in te gaan op het complexe fenomeen van systeemtrauma. Vooraf en tijdens de ontmoetingsmomenten krijg je uitgebreide informatie aangereikt, maar de focus ligt vooral op actief en interactief werken rond dit thema.
• Tijdens de opleiding is er volop ruimte om in een vertrouwelijke setting met eigen praktijkcases aan de slag te gaan.
• Om het meeste uit deze opleiding te halen, vraagt het enige voorbereiding. Plan hiervoor enkele uurtjes in om je in te lezen in aangeboden materiaal, zoals artikelen, interviews en podcasts. Daarnaast doorloop je vooraf enkele inhoudelijke webinars en bereid je je eigen cases voor.