In deze 15-daagse residentiële opleiding organisatieopstellingen leer je hoe je organisatievraagstukken kunt doorgronden vanuit systemisch perspectief met behulp van organisatieopstellingen. De opleiding heeft twee leerlijnen: de ambachtelijke leerlijn waarin deelnemers zich stapsgewijs bekwamen in de verschillende fasen van een organisatieopstelling. Parellel daaraan loopt de persoonlijke leerlijn, waarin deelnemers hun eigen patronen, triggers en gevoeligheden steeds nauwkeuriger op de radar krijgen, zodat hun systemisch bewustzijn groeit. Dit is een cruciale factor om op een effectieve manier met opstellingen aan de slag te kunnen gaan.

Blok 1: Jij als opsteller (3-daagse)

In dit eerste blok staan vooral je eigen patronen en dynamieken vanuit jouw gezin van herkomst en familiesysteem centraal. Je onderzoekt welke overlevingsstrategieën je ontwikkeld hebt, welke kwaliteiten hieruit voortvloeien en welk potentieel er nog ‘in de schaduw’ is gebleven. Je krijgt hiervoor een vernieuwend en praktisch kader aangeboden in het werken met delen, oftewel Parts Work, geïnspireerd op tal van disciplines.

Kennen, herkennen, ervaren en begrijpen van je eigen delen, patronen en triggers is cruciaal als opsteller. Enerzijds om te kunnen onderscheiden wat van jou is en wat van de ander maar zeker ook om sneller en verfijnder systemische dynamieken te gaan herkennen in je werk met organisaties. In dit blok dient de leerlijn voor jouw ontwikkeling als begeleider zich aan.

 

“The ways of thinking evolved by psychiatrists in order to understand the family as a system will come to be applied in understanding the individual as a system. This will be a fundamental change within the home territory of psychology.”

Gregory Bateson

Blok 2: Van vraag naar opstelling - Systemische kaders (3-daagse)

De eerste keer dat je een opstelling bijwoont, lijkt het vaak een heel magisch of intuïtief gebeuren. Er zit echter wel degelijk een structuur onder de magie, die je stap voor stap doorloopt gedurende de opleiding. Zo is het - zeker bij organisatievraagstukken - nodig om de feiten in kaart te brengen via een inleidend interview en op een gestructureerde, methodische manier te leren werken. Je leert in dit blok hoe je stapsgewijs een vraag kunt vertalen naar een opstelling en wat daarin allemaal van belang is. We gebruiken hiervoor het ‘Constellation Canvas’: een gestructureerd format waarmee je stapsgewijs organisatieopstellingen leert begeleiden.

De grondhouding van jou als opsteller komt eveneens aan bod in dit blok. Een holding space kunnen creëren voor jezelf, jouw cliënt, het systeem waarmee je werkt en de representanten is daarbij cruciaal. Je oefent met systemisch, fenomenologisch waarnemen als opsteller: zonder intentie en zonder oordeel leren kijken naar wat zich aandient. Je lichaam is hierbij het belangrijkste instrument.  

Je maakt kennis met een aantal belangrijke systemische begrippen, veelal via ervaringsleren in de vorm van oefeningen, demo’s of opstellingen. Belangrijk om weten is dat je tijdens dit blok zelf al aan de slag gaat met een aantal opstellingsformats en systemische werkvormen die je direct kunt meenemen in je werk met organisaties.

Blok 3: Van patronen leren spotten naar interventies tijdens de opstelling (3-daagse)

Ondertussen heeft het werkveld van opstellingen zich al meer dan 25 jaar ontwikkeld. Dat maakt dat er inmiddels veel verschillende systemische werkvormen en methodes zijn zoals tafelopstellingen, opstellingen met vloerankers, structuuropstellingen, blinde opstellingen, teamopstellingen, zwermopstellingen, en meer. Dit blok ontvouwt zich grotendeels rond de ingebrachte casuïstiek zodat er veel ruimte is om zelf te oefenen en te experimenteren met die verschillende opstellingsvormen, onder supervisie van de opleiders. Je krijgt hierbij veel theoretische duiding en ‘ondertiteling’ zodat je systemische lens steeds verder aangescherpt wordt.

Na dit blok beschik je dan ook over een brede waaier aan systemische werkvormen en formats die je kunt toepassen in je organisatiewerk. Meer zelfs, je leert ook eigen formats ontwikkelen op basis van de vraagstukken die op jouw pad komen.

In dit blok maken we expliciet ruimte om veel voorkomende systemische patronen in organisaties te leren spotten. Immers, van daaruit doe je interventies tijdens een opstelling, zoals het inbrengen van nieuwe elementen, verschuiven of herordenen van representanten, zinnen laten uitspreken, et cetera.

Tijdens dit blok begint de route richting vakmanschap zich te tonen.

Blok 4:  Werken met complexere vraagstukken en formats in organisaties (3-daagse)

Organisatievraagstukken kunnen op verschillende manieren complex zijn. Er kan sprake zijn van complexe emoties, bijvoorbeeld als er sprake is van organisatietrauma of diepgewortelde conflicten. Vraagstukken kunnen ook complex zijn door hun omvang, bijvoorbeeld als er sprake is van veel verschillende stakeholders of bij vermenging tussen het organisatie- en familiesysteem zoals bij familiebedrijven. Dergelijke vraagstukken hebben dan ook meer impact op jou als begeleider.

In dit blok staat opnieuw het oefenen centraal waarbij je extra handvatten krijgt om met complexere vraagstukken aan de slag te gaan.

Door de basis die gelegd is in de vorige blokken, bouw je in dit blok verder aan je begeleiderschap als opsteller en krijg je hier verfijnde feedback op. Dit blijkt bijzonder leerrijk, niet alleen voor degene die de opstelling begeleidt maar ook voor de andere trainees.

Blok 5: Toetsing en integratie (3-daagse)

Tijdens dit laatste blok krijg je de kans om een organisatieopstelling te begeleiden onder supervisie van de opleiders voor je certificering. De zes fasen van het ‘Constellation Canvas’ zijn hierbij leidend. Je ontvangt eveneens persoonlijke feedback en tips om jezelf verder te ontwikkelen in het ambacht van organisatieopsteller.

Daarnaast krijg je feedback van de opleiders op je geschreven eindwerkstuk, waarin je jouw ontwikkeling op de persoonlijke en ambachtelijke leerlijn beschrijft. En uiteraard is er een systemisch slotritueel om deze opleiding waardig af te sluiten.

In deze opleiding:

• maak je op een verdiepende manier kennis met het systemisch gedachtegoed zodanig dat je er direct mee aan de slag kunt en durft in organisaties.
• ga je stapsgewijs organisatievraagstukken doorgronden en onderzoeken vanuit een systemisch perspectief met behulp van organisatieopstellingen.
• leer je het gebruik van opstellingen af te stemmen op de vraag van je cliënt en/of de organisatie.
• krijg je een brede waaier aan systemische werkvormen, formats en interventiemogelijkheden aangeboden.
• breng je als deelnemer zelf praktijkcases aan waardoor je uiteenlopende organisatievraagstukken leert benaderen vanuit systemisch perspectief.
• krijg je de kans om veel vraagstukken te ervaren als representant waardoor je de signalen van je lichaam steeds verfijnder leert waarnemen en vaker zal gaan inzetten, zelfs zonder het gebruik van opstellingen.
• ervaar je je lichaam als een steeds rijkere bron van informatie en een krachtige aanvulling op je analytische vermogens.  
• scherp je je lichaamsbewustzijn, sensitiviteit en systemische voelsprieten aan doordat je veel opstellingen meemaakt, zowel als observator, representant als opsteller.
• oefen je met praktijkcases van andere deelnemers zodat je voldoende feedback krijgt over je leerproces en ontwikkeling als organisatieopsteller.
• word je uitgenodigd om je inhoudelijk te verdiepen via de aanbevolen literatuur zodat je kunt werken vanuit een brede kennisbasis.

• Voor de start heb je een online of telefonisch intakegesprek met één van de trainers.
• Tijdens de opleiding word je uitgenodigd om aan de slag te gaan met de aangereikte lesstof o.a. via leeropdrachten, het oefenen van organisatieopstellingen in intervisiegroepen en het schrijven van een eindwerkstuk.
• Het inbrengen van eigen casuïstiek - persoonlijk en/of uit organisaties waarmee je werkt - vormt een rode draad door de opleiding heen. De trainers bewaken de vertrouwelijkheid van de aangereikte cases.
• Naarmate de opleiding vordert, vergroot de ruimte om zelf aan de slag te gaan met opstellingen. Op die manier leer je opstellingen begeleiden in een veilige leercontext en krijg je regelmatig feedback ter ondersteuning van je ontwikkeling als opsteller.
• In het laatste blok vindt ook de certificering plaats. Om hiervoor in aanmerking te komen, geldt een aanwezigheidsplicht van minimaal 80% van de opleidingsdagen.
• De certificering bestaat uit meerdere onderdelen:
  1. een eindwerk schrijven over je eigen leerlijn én je reis als organisatieopsteller inclusief de concrete stappen hierin in jouw werk;
  2. het begeleiden van een organisatieopstelling onder supervisie tijdens het laatste blok;
  3. feedback van zowel de trainers als de mededeelnemers, verzameld door de hele opleiding heen.
• Maximum aantal deelnemers (met 2 begeleiders): 16