Nieuwe regels voor tijdskrediet, sinds 1 september 2012

De leeftijdsgrens voor landingsbanen, waarbij men vier vijfde kan werken vanaf 50 jaar, wordt opgetrokken tot 55 jaar. Voor zware beroepen is er een uitzondering.

Volgens de nieuwe maatregelen heeft elke werknemer recht op drie kalenderjaren tijdskrediet voor de opvoeding van kinderen, bijstand aan zieke familieleden of opleiding. Voor de verzorging van een ziek of gehandicapt kind heb je recht op vier kalenderjaren. Daarnaast heeft elke werknemer recht op een periode van in totaal 12 maanden tijdskrediet zonder motief: een jaar voltijds, twee jaar halftijds, vijf jaar één vijfde of een combinatie van deze mogelijkheden. Tot slot hebben 55-plussers met 25 jaar loopbaan - en in sommige gevallen ook al 50-plussers - het recht om tot het (brug)pensioen te genieten van een vierdagenweek of halftijdse loopbaanonderbreking.

‘We zijn blij dat we een cao hebben kunnen sluiten, omdat we zo de thema's in handen van de sociale partners konden houden’, zegt Kris Baetens, Unizo-coördinator sociaal overleg. ‘Nu hebben we zelf afspraken gemaakt en een vergelijk gevonden, zodat we dit in de toekomst zelf kunnen behartigen. Uiteraard is een cao een compromis en een aantal maatregelen had de regering al genomen. Voor ons waren de grootste pijnpunten de overvloed van het systeem, dat onoverzichtelijk is geworden, en de impact van tijdskrediet op de arbeidsorganisatie. Dat tweede is al meer gevrijwaard door een verstrenging van de voorwaarden: werknemers moeten bijvoorbeeld tijdskrediet voortaan opnemen in blokken van minstens drie maanden, zodat werkgevers afwezigheden beter kunnen plannen. De complexiteit van het systeem is echter gebleven. Ondernemers zien door het bos de bomen niet meer.’

Spijtige zaak

Het ABVV vindt vooral de strengere beperkingen voor oudere werknemers een spijtige zaak, vertelt Celien Vanmoerkerke, adviseur op de studiedienst van het federaal ABVV. ‘De zogenaamde landingsbanen vanaf 50 jaar, waarbij men vier vijfde kan werken met tijdskrediet, worden opgetrokken tot 55 jaar. Dat is jammer, want we merken in de praktijk dat landingsbanen mensen langer aan de slag houden en dat dit soort maatregelen een enorme vooruitgang betekenden in het aan het werk houden van ouderen. Wat de pil wel kan verzachten, zijn de uitzonderingen die voorzien zijn voor zware beroepen, lange loopbanen en ondernemingen in herstructureringen.’

Dat het tijdskrediet zonder motief behouden blijft, vindt het ABVV beter nieuws. Vanmoerkerke: ‘Ik denk dat het nodig is om dit te behouden, vooral omdat werknemers tot 55 jaar geen andere mogelijkheid hebben om een pauze in te bouwen. Daarnaast blijft het tijdskrediet tot 36 maanden voor de opvoeding van kinderen, verzorging van zieken, palliatieve zorgen of een opleiding ook een recht. De viervijfde-vorm is bovendien een absoluut recht voor elke werknemer, onafhankelijk van een cao. Dit maakt het voor jonge gezinnen makkelijker om werk en privé te combineren.’

Zorgverlof

In tegenstelling tot dit tijdskrediet met motief is een zorgverlof een recht dat niet kan worden uitgesteld tenzij om dringende redenen. Vanmoerkerke: ‘Wanneer iemand in het gezin zwaar ziek werd, moest je tot nog toe minimum 1 maand zorgverlof nemen. Wanneer een kind gehospitaliseerd moest worden, namen werknemers in de praktijk vaak onbetaald verlof om dwingende reden of zelf ziekteverlof. De sociale partners adviseren daarom een systeem van zorgverlof vanaf 1 week dat onmiddellijk in werking gaat en mogelijk verlengd kan worden met een week. Dat betekent een grote vooruitgang voor mensen in die situatie. We wachten nu nog op de publicatie van dit KB in het Staatsblad.’

Ook Unizo heeft begrip voor mensen die zorgverlof moeten nemen. ‘Wanneer mensen geconfronteerd worden met zieke kinderen of de zorg voor een ouder moeten opnemen, moeten ze daar tijd en ruimte voor kunnen vrijmaken’, zegt Kris Baetens. ‘We hebben de modaliteiten aangepast zodat zorgverlof toegankelijker wordt. Zo moet men niet meer afdwalen naar andere systemen zoals invaliditeit of ziekteverzekering.’

(bvdb)