Creatief zijn: hoe begin je eraan?

"Gewoontes zijn uitgesleten paden in je hersenen waar je gedachten steeds opnieuw inglijden"

Over creativiteit bestaan veel misverstanden. Zoals dat het weggelegd zou zijn voor kunstenaars, ontwerpers, architecten en andere artistieke types. Klopt niet. Iedereen heeft creatieve capaciteit, het is zelfs een essentieel onderdeel van het menszijn.

Creativiteit gaat ook veel verder dan schilderen of muziek maken. Soepel denken, dingen van verschillende kanten bekijken, nieuwe oplossingen zoeken ... Dat is creatief zijn.

Zwaar denkwerk geen garantie

Begin ook zeker niet meteen je hersens te pijnigen als er enige creativiteit van je verwacht wordt. Zwaar denkwerk is geen garantie voor creatieve oplossingen. Integendeel, creatief zijn gaat veel meer om loslaten en erop vertrouwen dat het allemaal wel weer goed komt.

Betekent dat dat je net zo goed eindeloos kunt wachten op inspiratie? Nee. Wat je wel kunt doen, zijn oefeningen waardoor je brein nieuwe ideeën krijgt. Draai een vraag binnenstebuiten, spring eens van de ene gedachte naar de andere en je komt al heel ver. De routine doorbreken is altijd een goede start voor meer creativiteit. Het denkwerk dat daarvoor nodig is, vereist wel enige lenigheid. En daar gaan we je mee helpen.

Kinderlijke nieuwsgierigheid vereist

‘Je brein is als een parachute. Het werkt alleen als het open is’, schreef Frank Zappa ooit. Net als een sporter zijn spieren opwarmt, warmt een denker dus best zijn hersens op voor hij creatief wil zijn. Dat doe je eerst en vooral door in de stemming te komen. Muziek beluisteren, een grappig filmpje bekijken of denken aan iets wat je frustreert - zodat de behoefte ontstaat om er iets aan te doen - brengen je brein in de juiste gemoedstoestand.

Vervolgens moet je nieuwsgierig zijn, als een klein kind dat zich afvraagt waarom de zee blauw is. Die houding is essentieel maar niet evident. Hoe ouder we zijn, hoe banger we worden om dom over te komen. Een tip is om al wat je ziet in vraag te stellen. Waarom doe je dat zo? Wat is het nut ervan? Hou het eenvoudig, op het naïeve af.

Doorbreek de routine

Ook goed: nieuwe dingen doen. Neem je altijd een kop koffie voor je je pc opstart? Lunch je altijd op hetzelfde uur? Je bent niet alleen. Zo’n gewoontes veranderen is niet makkelijk. Ze vormen als het ware uitgesleten paden in je hersenen waar je gedachten steeds opnieuw inglijden. Wie nieuwe wegen wil maken, moet nieuwe dingen doen. Bij voorkeur op onverwachte momenten.

Hou er ook rekening mee dat een idee zelden uit de lucht komt gevallen. Soms is het een combinatie van oude ideeën, soms moest het ergens een tijd rijpen. Ideeën met potentie verzamelen, is daarom de boodschap. Hou inspirerende artikels bij, omcirkel interessante passages, bookmark digitale informatie. En maak lijstjes, een typisch oermenselijke eigenschap, maar wel een goede. Ze schept orde in de chaos en zorgt voor extra focus.

Schrijf in spiegelschrift

Tot slot een iets vreemdere tip: combineer je hersenhelften. De linkse - sterk in analyse en logisch denkwerk - gebruik je meestal de hele dag. Nadeel is dat die hersenhelft nauwelijks verbanden legt. Dat doet de rechtse, die zich richt op kleuren, beelden en gevoelens. Hij associeert er op los, voegt beelden toe aan woorden en denkt in ‘gehelen’. Door links en rechts samen in te zetten, word je niet alleen slimmer, maar ook creatiever. Hoe meer verbindingen je hersenen maken, hoe meer nieuwe ideeën ontstaan.

Hoe stimuleer je dat? Heel eenvoudig: breingym. Kruis je armen, trommel met je rechterhand op je linkerarm, en omgekeerd. Ben je rechtshandig? Gebruik dan vanaf nu meer je linkse hand. Poets je tanden links, teken links, draag je horloge aan de andere pols, leg je bestek andersom en schrijf in spiegelschrift. Onzin? Waarom deed Leonardo Da Vinci het dan?

(wv) - Gebaseerd op ‘Lenig Denken, technieken voor creatieve denkkracht’ van Rineke Rust, Sigrid van Iersel en Marenthe de Bethune. Uitgegeven bij Van Duuren Management.