Zeg nooit meer "Ja, maar ..."

'De "Ja, en ..." aanpak komt uit het improvisatietheater. Positief reageren op de ander is daar de regel, om te voorkomen dat het verhaal stokt'

De oplossing is verrassend eenvoudig. Het ene eind van het touw zit vast aan de geit, maar wie zegt dat het andere eind ook vastzit? Het stond niet in de vraag. Die veronderstelling maak je zelf, omdat een touw meestal aan een boom of paal vasthangt. Maar dat hoeft dus niet altijd zo te zijn.

Creatief zijn wordt daarom wel eens beschreven als de vaardigheid om patronen te doorbreken. Je laat je vaste denkpatroon los en komt tot nieuwe inzichten.

Het moet vooruitgaan

Een van de valkuilen voor deze methode is ons altijd aanwezige oordeel, over alles en iedereen. We oordelen de hele dag door, veelal onbewust. Op zich is daar niets mis mee. Moesten we bij elk detail uitgebreid stilstaan, zouden we niet kunnen functioneren. Vaak, en zeker op het werk, moet het vooruitgaan. Veel zaken handelen we daarom routinematig af. Probeer eens een routineklus anders aan te pakken, het zal veel trager gaan.

Voor wie op zoek gaat naar nieuwe ideeën is het net belangrijk om niet in routines te vervallen. Dat doe je door je oordeel uit te stellen. Zo geef je jezelf de kans om verschillende kanten en mogelijkheden van een vraagstuk te onderzoeken. Dat is een essentiële vaardigheid om creatief te denken. Het gaat er vooral om een scheiding aan te brengen tussen het bedenken en beoordelen van ideeën.

Stel je oordeel uit

Je kan dat oefenen. Som bijvoorbeeld eens vijf nadelen op van je favoriete tv-programma. Of omgekeerd, bedenk vijf positieve punten van het programma waar je echt een hekel aan hebt.

Wil je vanaf nu echt creatief zijn? Zeg dan nooit meer ‘Ja, maar ...’. Die twee woorden zijn een ware noodstop voor elk creatief denkproces. Diegene tegen wie je dit zegt, voelt zich belemmerd en nieuwe ideeën krijgen geen schijn van een kans. Zeg daarentegen ‘Ja, en ...’ en je nodigt uit om verder te gaan. Deze aanpak komt uit het improvisatietheater waar hij zijn nut bewezen heeft. Een van de regels van improvisatie is positief reageren op het voorstel van de ander, om te voorkomen dat het verhaal stokt.

Wie ‘maar’ vervangt door ‘en’ weet op voorhand niet waar het gesprek eindigt, wat spannend is. Bovendien stel je zo ook je oordeel uit. Zeg vanaf nu bewust meer ‘Ja, en ...’ en je zal merken dat je meer openstaat voor nieuwe ideeën.

(wv) - Gebaseerd op ‘Lenig Denken, technieken voor creatieve denkkracht’ van Rineke Rust, Sigrid Van Iersel en Marenthe de Bethune. Uitgegeven bij Van Duuren Management.