Nieuwe loonkloofwet in vraag gesteld: ‘Overtredingen zijn zelfs niet strafbaar!’

Er bestaan tools die sectoren moeten helpen bij het uitwerken van genderneutrale functieclassificatiesystemen, zoals een checklist, maar dat blijkt niet voldoende. ‘Daarom legt de wet de sociale partners bijkomende verplichtingen op’, vertelt Iris Tolpe, legal manager bij hr-dienstverlener Securex. ‘Op nationaal vlak wordt om de twee jaar een interprofessioneel akkoord (IPA) afgesloten. Het voorbereidende verslag van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven wordt vanaf nu aangevuld met een rubriek over de evolutie van de loonkloof, zodat het thema op de agenda komt van het IPA. Op sectoraal vlak moeten de paritaire comités hun functiewaardering en -classificatiesysteem voorleggen voor advies aan de FOD WASO. Stelt deze een probleem vast, dan moet het paritair comité een actieplan opstellen en de tegenstrijdigheden binnen de twee jaar wegwerken.’

Analyseverslag

Een grote rol is ook weggelegd voor de werkgever. Die moet vanaf nu in zijn sociale balans tal van informatie opdelen volgens het geslacht van de werknemers: het gemiddeld aantal voltijdse en deeltijdse werknemers, gepresteerde uren, personeelskosten en zo meer. ‘Daarnaast zullen ondernemingen vanaf 50 werknemers om de twee jaar een analyseverslag van de bezoldigingsstructuur van de mannelijke en vrouwelijke werknemers moeten opstellen, met een uitsplitsing volgens geslacht en indeling naar statuut, functieniveau, anciënniteit en kwalificatie- of opleidingsniveau’, zegt Iris Tolpe.

In ondernemingen met 50 werknemers of meer zal het ook mogelijk worden om een bemiddelaar aan te stellen, op voorstel van de ondernemingsraad of het comité voor veiligheid en preventie op het werk. Wie zich wat zijn loon betreft, gediscrimineerd voelt vanwege zijn of haar geslacht, kan naar die bemiddelaar stappen.

Niet toepasbaar

Of de wet onmiddellijk effect zal hebben, is nog maar de vraag. Vooraleer ze kan worden toegepast, is het wachten op de aangepaste modellen van de sociale balans, het modelformulier voor de analyse en een KB dat de bevoegdheden, de competenties en de deontologische regels van de bemiddelaar vastlegt.

‘Bovendien verwees de wetgever voor de strafbepalingen naar artikels uit de Arbeidsinspectiewet die sinds 1 juli 2011 is opgeheven’, zegt Karin Buelens, juriste bij het juridisch kenniscentrum van SD Worx. ‘Dit betekent dat overtredingen op deze nieuwe wet op de loonkloof momenteel niet strafbaar zijn.’

Nochtans bestaan de instrumenten op wetgevend vlak al lang, vertelt Karin Buelens nog. ‘Wie zich gediscrimineerd voelt op basis van zijn of haar geslacht, kan dit aanvechten voor de rechtbank. In 2007 is de wet op discriminatie tussen mannen en vrouwen er gekomen en in 1999 was er de wet op gelijke behandeling van mannen en vrouwen. Maar dan nog blijft het moeilijk om te bewijzen dat een verschil in loon louter te maken heeft met je geslacht.’

Quota

Voor Christel Van Wouwe, rewardexpert bij het hr-kenniscentrum van SD Worx, is de wet een stap in de goede richting, maar ze wijst er wel op dat het slechts één factor is. ‘Vaak bepalen ook externe factoren het loonsysteem van organisaties. Zo heeft 70 procent van de Belgische ondernemingen een functiewaardering- en classificatiesysteem en volgt 26 procent van die systemen het paritair comité. De andere, bedrijfseigen systemen verschillen sterk volgens de principes van externe rechtmatigheid, waarbij omvang, sector en regio bepalend zijn. Een kmo in de houtnijverheid in West-Vlaanderen verloont zijn boekhouders anders dan een petrochemiereus in Antwerpen. Slechts een klein stukje van de loonkloof wordt verklaard door gender.’

Volgens Winanda Nuyttens, consulting manager bij adviesbureau Hay Group, ligt de sleutel niet enkel bij gelijkwaardig loon voor gelijkwaardig werk, maar ook bij gelijkwaardige carrièrekansen en het daarbij horend salarisperspectief. ‘Hay Group gelooft dat quota voor het aantal vrouwen in raden van bestuur - hoewel niet onomstreden - op lange termijn ingrijpender kunnen zijn. Quota trekken vrouwen naar functies met een hogere verantwoordelijkheid.’

(bvdb)