Hoe je als ingenieur een werf runt onder de grond

“De gevoelsmatige afstand tussen hiërarchie en medewerkers valt weg onder de grond.” (Derrick Naets, projectleider tunneltechnologie bij Infrabel in Brussel)

Karel Deprez is ingenieur bouwkunde bij Besix in Brussel. Hij werkt steevast aan gigantische infrastructuurprojecten: ‘landmarks’ in het landschap van een stad. Momenteel pakt Karel samen met zijn collega’s de broodnodige renovatie aan van de Brusselse Leopold II-tunnel. “De schachten reiken tot 23 meter diep onder de grond”, vertelt hij.

“We duiken met de tunnel onder twee metrolijnen en het kanaal Brussel-Charleroi.” Ook Derrick Naets gaat zo diep naar beneden. Hij is projectleider tunneltechnologie bij Infrabel in Brussel. “We dalen niet af met de lift, we nemen de trappen. Goed voor de conditie”, grapt hij.

Logistiek

De grapjes blijven achterwege wanneer Derrick deskundig vertelt over de technische uitdagingen bij ondergrondse projecten. “Een hoog en constant veiligheidsniveau garanderen is de zwaarste opgave”, legt hij uit. “Zowel tijdens de werken zelf als bij de daaropvolgende exploitatie van de tunnel. Bovendien moeten de reizigers de infrastructuur kunnen blijven gebruiken terwijl er bijvoorbeeld onderhoudswerken plaatsvinden. Je kan niet zomaar het treinverkeer vertragen.”

Ook bij de renovatie van de Leopold II-tunnel blijven de wagens erdoor rijden. “Dat brengt een complexe fasering van de werken met zich mee”, haalt Karel Deprez aan. “Alle werken in de tunnel moeten ’s nachts en tijdens het zomerverlof gebeuren. Bovendien is het een logistieke uitdaging om alle materiaal ter plaatse te krijgen en te installeren.”

Je collega is je vriend

Wanneer collega’s tijdens een langdurig ondergronds project samenwerken, zijn ze op elkaar aangewezen. Ze vertrouwen op elkaar. “We zijn echte ploegspelers”, getuigt Karel Deprez. “Communicatie is cruciaal. Informatie delen we in het Nederlands, Frans en Engels, want arbeiders en toezichters komen uit verschillende landen.”

Derrick Naets vult aan: “De sfeer is bijzonder collegiaal, bijna vriendschappelijk als je onder de grond werkt. De gevoelsmatige afstand tussen hiërarchie en medewerkers valt weg. We gaan assertief en constructief met elkaar om. Dankzij een tolk lukt dat zelfs in meerdere talen.”

De klokt tikt

De planning respecteren is uiterst belangrijk. “Dat is een constante zorg”, aldus Karel. “Opleveringstermijnen liggen contractueel vast. Dat onderstreept de noodzaak van een nauwkeurige voorbereiding. Je bouwt scenario’s in voor het geval er risico’s opduiken. Plan B ligt altijd klaar.”

De tijdsdruk heeft echter geen impact op de veiligheid. “Nooit”, is Karel categoriek. “We zetten extra middelen in of wijzigen de fasering. Improviseren is uit den boze. Dat leidt tot fouten en onveilige situaties.” Derrick wijst op de cruciale veiligheidsattitude bij iedereen. Voor zichzelf, collega’s, aannemers en de omgeving. “Het grootste gevaar is gewenning”, weet hij.

“Je hoeft hier nooit bang te zijn. Wel alert. Zorg dat je de veiligheidsprocedures kent en dat ze fris in je hoofd blijven zitten.”

Zo dammen ingenieurs ondergrondse veiligheidsrisico’s in:

1. Gas- en zuurstofmetingen zijn vitaal om veilig te kunnen werken in een kleine ondergrondse ruimte, zodat niemand in ademnood komt. Waar nodig voorzien ze ventilatie.
2. Ze monitoren grondwaterstanden. Tussen het voorafgaande studiewerk en de uitvoering kan er veel regen gevallen zijn. Het grondwaterpeil is daardoor mogelijk verschillend van wat er in de studie staat.
3. Evacuatiewegen aanleggen: de ingenieurs zorgen proactief voor een noodplan om iemand bij een ongeval veilig en vlot weer boven de grond te brengen.
4. Stabiliteit verzekeren: wanneer arbeiders grond uitgraven, bouwen ze stabiele palenwanden die de trillingen voldoende opvangen.

(gv)