De andere kijk: 'You name it, we frame it'

"Iemand heeft me ooit gevraagd om mosselschelpen in te lijsten. Ze waren een herinnering aan een verboden avond tussen minnaars" (Chantal Vandenberghe)

“Even een klant gaan helpen.” Ik heb de bel niet eens gehoord maar Chantal is de trap al af. Ze is ook veel sneller terug dan ik verwacht. “Hij kwam gewoon iets oppikken.”

Handig om boven je eigen zaak te wonen, zeker als je getrouwd bent met een freelancejournalist en twee loslopende tieners in huis hebt. Chantal is een van de weinige vrouwelijke inlijsters die ons land telt. Hartje Brugge runt ze haar zaak De andere kijk. Een blik in de etalage vertelt ons meteen waar het om draait: een eenvoudige kaart met de woorden ‘Over smaak valt niet te twisten’ is op tien verschillende manieren ingelijst met telkens een verbluffend ander eindresultaat.

“Zo toon ik mijn klanten dat inlijsten enorm veel mogelijkheden biedt. Bij de keuze die je maakt, moet je vooraf rekening houden met je interieur. Daarom dat ik meestal ook een kijkje ga nemen bij mensen thuis.”

Uit het onderwijs

Chantal zit al een vijftiental jaar in het ‘vak’, maar haar loopbaan begon ze ergens anders: in het onderwijs. “Ik heb geen dag tegen mijn zin les gegeven, had me er min of meer op vastgepind dat mijn toekomst daar lag. Tot op een dag mijn echtgenoot een cursus fotografie startte. Zijn enthousiasme was zo aanstekelijk dat ik zelf ook iets wou volgen. Dat werd uiteindelijk een cursus inlijsten. Vanaf de eerste les boeide het me enorm. Toen mijn vrienden over mijn ‘nieuwe hobby’ hoorden, vroegen ze of ik niet iets voor hen kon inlijsten. Zo kreeg ik almaar meer verzoekjes. Stilaan is dan het idee gegroeid om een eigen zaak op te starten.”

Risico’s nam Chantal in het begin niet. Ze begon heel voorzichtig aan haar avontuur. “In een eerste fase bleef ik gewoon fulltime lesgeven en deed ik ‘s avonds de winkel, van zes tot acht. Deze combinatie bleek niet haalbaar, dus schakelde ik over naar een parttime uurrooster. Alleen kreeg ik zo het gevoel dat ik geen van beide jobs echt goed deed. Ik besefte dat ik een keuze moest maken. Uiteindelijk heb ik mijn benoeming in het onderwijs opgegeven en ben ik gegaan voor het grote vraagteken. Mijn ouders waren allesbehalve opgezet met deze stap. Zekerheid opgeven voor wat?”

Brugge

Heel belangrijk was de locatie van het handelspand. Hoewel ze oorspronkelijk op zoek ging naar een plekje in de drukke winkelstraten van Brugge, kwam Chantal iets buiten de kern van het centrum terecht waar ze samen met haar echtgenoot een charmant huis op de kop wist te tikken. Beneden installeerde ze haar zaak, de rest van het huis werd ingericht als woonruimte. Wat Chantal eerst als nadeel zag, draaide uit op een groot voordeel.

“Toeristen, waar Brugge zo rijk aan is, behoren niet tot mijn klandizie. Klanten die langs willen komen, hoeven zich dus niet in de stadsdrukte te mengen en vinden doorgaans vlot een parkeerplaats voor de deur.”

Vreemde opdrachten

In al die jaren heeft Chantal een trouw clienteel kunnen opbouwen. Dat is haar zeker het laatste jaar opgevallen. “De beste reclame die je kan krijgen is mond-aan-mond reclame. Het gaat traag, maar niets werkt beter. Adverteren heb ik tot op vandaag nooit gedaan. Vorig jaar, met de economische crisis, kreeg ik het een beetje benauwd. Per slot van rekening zit ik toch in de categorie van luxeproducten. Ik hield mijn hart vast voor wat komen zou, je weet immers altijd waar je staat, nooit waar je gaat terechtkomen. Een tijd lang heb ik dus op ‘iets’ zitten wachten, dat gelukkig nooit gekomen is.”

Chantal krijgt vaak de vreemdste opdrachten. Zo arriveerde ooit de kleinzoon van een overleden chirurg met een grote doos onder de arm. Daarin had zijn grootvader alle ‘voorwerpen’ verzameld die hij tijdens operaties in het menselijk lichaam had gevonden: tanden, spelden, noem maar op.

“Aan elk artikel hangt een heel verhaal. Zelf ben ik geen grote reiziger, maar ik ontdek de hele wereld aan de hand van de voorwerpen die ik hier onder handen krijg. Een klant bezorgde me een reeks exotische pluimen die hij op verschillende trips verzameld had. Het was een klus waarbij ik niet meteen wist wat te doen. Ik heb dan van elk stuk foto’s genomen en ze in mijn atelier gelegd zodat ik er gegereld naar kon kijken. Uiteindelijk vond ik een leuke manier om ze in te lijsten. Vaak ga ik ook bij de klant thuis kijken, naar het interieur waar het geheel moet inpassen en en zoek zo naar manier om er iets mooi van te maken. Soms ga ik de afgewerkte kaders ook thuis bij de mensen ophangen. Daar komt veel meet- en paswerk bij kijken, maar zo ben ik zeker dat het werk helemaal tot zijn recht komt.”

Unieke stukken

De meeste voorwerpen die Chantal inlijst zijn uniek. Soms bevatten ze ook een historische waarde, zoals middeleeuwse documenten of historische brieven. Chantal doet vaak beroep op kalligrafen om het geheel meer cachet te geven.

“Inlijsten is veel meer dan zomaar iets in een kader steken. Het is ook voor een stuk conservatie. De eerste functie van een kader is natuurlijk het werk beschermen. Afhankelijk van de producten waar je mee werkt, is dit ook een stuk je werk bewaren voor het nageslacht. Iets dat fout is opgeplakt of verkeerd is behandeld, gaat kapot. Daarom werk ik vaak samen met een restauratrice. Voor mij geldt: iets moet in dezelfde staat uit een kader komen als het er oorspronkelijk is in gegaan.”

Discretie verzekerd

Zelf waakt Chantal zorgvuldig over de identiteit van haar klanten. Nooit zal ze hun namen doorgeven. Soms moet ze erg discreet te werk gaan, maar haar leuze blijft ‘You name it, we frame it’.

“Iemand heeft me ooit gevraagd om mosselschelpen in te lijsten. Ze waren een herinnering aan een verboden avond tussen minnaars. Een leuke, maar merkwaardige opdracht. Wat ook best raar blijft, is het inlijsten van assen van overleden personen. Via de begrafenisondernemer belandt de urne dan in mijn atelier. De eerste keer dat je zoiets opent, doet dat je wel iets. Het eindresultaat zet ik nooit in de winkel, dat vind ik te intiem.”

Dag en nacht

Haar keuze om volledig voor het inlijsten te gaan, heeft Chantal zich nooit beklaagd. Wel mist ze soms collega’s om zich heen, voor een korte babbel of om ideeën uit te wisselen. Na een intense klus is het vaak moeilijk om het werk los te laten. “Heel dikwijls eindigt het verhaal wanneer de kader af is. Dat vind ik soms spijtig, want ik ken het vervolg niet. Ik vind het dan ook fijn dat klanten achteraf nog wel eens binnenspringen.”

Haar chronisch tijdsgebrek wil ook al eens voor problemen zorgen. Chantal wil al erg lang nieuwe kaders maken voor in huis en wat foto’s vervangen, maar de tijd ontbreekt. Iets wat ook haar zonen niet ontgaat. “Mijn oudste zoon had meermaals gevraagd om iets in te lijsten. Ik bleef het maar uitstellen. Op een dag hoorde ik de winkelbel. Ik haastte me naar beneden en daar stond ... mijn oudste zoon. ‘Als klant zal je mij misschien sneller kunnen helpen’, was zijn redenering.”

De ongemakken houden Chantal echter niet tegen om verder te gaan. Ze vindt het ook erg fijn dat ze blijft groeien in haar job. “Ik steel voortdurend met m’n ogen, ga vaak naar interieurwinkels of bezoek tentoonstellingen om nieuwe tendensen te ontdekken. Zo probeer ik mee te evoluren met de tijdsgeest. Ik vind het belangrijk om zo veel mogelijk van mijn handgemaakte kaders zelf te kleuren, omdat ik dan precies de tint krijg die ik wil. Ook pas ik vaak oude technieken toe op moderne lijsten, waardoor er vaak meer ziel in zit dan in folievergulde lijsten.”

Voor inlijster kan je niet studeren, je leert het vak door het te doen. Haar werk beschouwt Chantal inmiddels als een allesoverheersende passie. “Ik maak mijn kaders twee keer: een keer ‘s nachts en dan overdag. Openingsuren heb ik om wat structuur te geven aan mijn leven, maar mijn principe is dat als mensen voor de deur staan en ze bellen, ik er wil zijn om hen te helpen. Ik heb daar geen moeite mee.”

(ddg) – Foto: (mm)