12 goede redenen om te liegen op je werk

“Door te liegen kan je emotionele schade berokkenen en het vertrouwen volledig kwijtraken. Toch is liegen niet in alle gevallen zo slecht”, vertelt Frank van Marwijk , expert lichaamstaal en non-verbale communicatie.

“Bekend zijn de ‘leugentjes om bestwil’ die redelijk onschuldig zijn. Veel mensen hebben er geen bezwaar tegen als je die gebruikt om je eigen hachje te redden of om te voorkomen dat je iemand onnodig kwetst. Maar behalve deze onschuldige leugentjes bestaan er zelfs ook zeer nobele leugens (die soms zelf van je verwacht worden), maar er zijn natuurlijk ook leugens die meer kapotmaken dan gewoon de waarheid te vertellen.”

Mannen liegen 2 keer meer dan vrouwen

We liegen vaker dan we denken. En zeker de mannen: mannen liegen gemiddeld zes maal per dag tegen hun partner, baas en collega’s. Dat zijn maar liefst zo’n 126.672 leugens in een gemiddeld mannenleven!

“Dit blijkt uit onderzoek van de Britse lichaamstaalexpert Richard Newman bij 2.000 proefpersonen. Vrouwen komen maar aan de helft. Met een gemiddelde van drie leugens per dag eindigt een gemiddeld vrouwenleven op een totaal van 68.796 onwaarheden”, aldus Frank van Marwijk.

De top 5 van mannenleugens: 

1. Het gaat goed met me / niets aan de hand
2. Dit wordt mijn laatste biertje
3. Nee, die broek maakt je kont niet dik
4. Ik had geen bereik
5. Mijn batterij was op

De top 5 van vrouwenleugens: 

1. Het gaat goed met me / niets aan de hand
2. Dit is niet nieuw, ik heb het al jaren
3. Het was niet zo duur
4. Het was in de aanbieding
5. Ik ben op weg naar huis

Hoe schadelijk is liegen?

Het boek “Manipuleren op je werk” van Frank van Marwijk bevat een hoofdstuk met als titel: “Zo word je een goede leugenaar”. “Er zijn verschillende situaties denkbaar waar je met een leugentje beter af bent dan met de waarheid. En dat is niet alleen omdat je er zelf beter van wil worden. Soms kan je er schade mee voorkomen of anderen helpen. Soms is het gewoon wenselijk je werkelijke motieven te verbergen”, vertelt van Marwijk.

12 goede redenen om te liegen op je werk

(of vriendelijker uitgedrukt: om de waarheid een beetje te verdraaien...)

1. Iemand de eer geven voor wat je zelf gedaan of bedacht hebt

Mensen hechten veel waarde aan hun eigen ideeën en voelen zich verbonden met de resultaten die ze zelf hebben bereikt. Door anderen de eer te geven voor wat je feitelijk zelf hebt gedaan of bedacht, spreek je hen aan op hun trots. Dit werkt sterk motiverend.

2. Iemand een compliment geven voor iets waar hij niet zo goed in is

Als je wil dat een medewerker sneller werkt, kan je zijn trage tempo bekritiseren. Hij zal dan zijn best doen om sneller te werken, maar het zal niet aanvoelen als iets waar hij goed in is. Hij zal er nooit in gaan uitblinken.

Laat je echter jouw waardering blijken op momenten dat hij nét iets sneller is dan anders, dan zal hij zichzelf ook gaan zien als iemand die snel is. Hij zal dan zijn best doen om die gewaardeerde vaardigheid nog verder te ontwikkelen.

3. Iemand gelijk geven, terwijl dat onterecht is

Soms ontstaan er discussies over hoe iets precies gebeurd is. Ieder heeft zijn eigen geloof in de waarheid en zegt dat zeker te weten. Deze discussies duren vaak lang en leiden meestal tot niets. De verschillende partijen komen er niet uit omdat niemand zijn ongelijk wil toegeven.

Het kan een hoop tijd en energie besparen de ander gewoon gelijk te geven, ook al heeft hij dat in jouw ogen niet. Daarmee herstel je de relatie. Bovendien bied je openingen om opnieuw naar hetzelfde vraagstuk te kijken. Soms ontdekt de andere daardoor zelfs eerder dat hij ongelijk had. Als een klant een onterechte klacht heeft over een product dat hij gekocht heeft, is het voor de klantenbinding ook beter hem gelijk te geven.

4. De indruk geven iets interessant te vinden

Een klant of medewerker kan een langdradig of oninteressant verhaal vertellen. Toch is het dan niet altijd zinvol hem daarmee te confronteren. Je kan dan beter gewoon doen alsof je het wel interessant vindt. Dit komt de relatie ten goede. Bovendien word je daardoor werkelijk een betere luisteraar waardoor je het uiteindelijk misschien wel interessant vindt.

5. Er iemand anders mee in bescherming nemen

Mensen liegen niet alleen om hun eigen hachje te redden. Soms kan je er een collega of een medewerker mee uit een lastige positie halen. Je kan persoonlijk voor hem instaan of hem een broodnodig alibi verschaffen. Als de collega in een vergadering iets beweert als: ‘iedereen hier is het er mee eens dat …’, kan je instemmend knikken ter bevestiging, terwijl je daarvoor nooit om een mening werd gevraagd. De collega zal je zeer erkentelijk zijn om je steun.

6. Pareren van vragen over zaken die in ontwikkeling of onzeker zijn

Binnen je organisatie kunnen projecten in ontwikkeling zijn waarvoor geheimhouding gewenst is. Openheid kan de resultaten of uitkomsten beïnvloeden. Het kan bijvoorbeeld zijn dat voortijdig weerstand of twijfel ontstaat door veronderstellingen of geruchten. Verzwijgen van informatie lijkt hier het handigste. Maar als je rechtstreeks aangesproken wordt over een gevoelig onderwerp kan je ontwijkende antwoord de geruchtenstroom juist voeden. In dat geval is het beter er een handige draai aan te geven, een draai die niet per se helemaal de waarheid is.

7. Weerstand, verzet of sabotage voorkomen

Stel dat je bekendmaakt dat er op een bepaald tijdstip en plaats een nucleair transport zal plaatsvinden. Je openheid zal er dan zeker voor zorgen dat er mensen op de rails gaan liggen. Maar ook in het gewone bedrijfsleven zullen niet al je plannen altijd in goede aarde vallen. Als er ingrijpende veranderingen op stapel staan zoals (interne) verhuizingen, fusies, functiewijzigingen of aankomende ontslagen kan je gegarandeerd op verzet rekenen. Dit kan destructieve vormen aannemen ten koste van de uitvoering van je plannen. Het kan vaak niet zoveel kwaad om bijvoorbeeld te vertellen dat je niet van de gang van zaken op de hoogte bent.

8. Voorkomen van paniek

Neem de Mexicaanse griep. Over zo’n onderwerp gaan veel dubbele boodschappen de ronde. Het ene moment wordt er beweerd dat het zich gedraagt als een gewone seizoensgriep. Het andere moment bereikt ons nieuws over ziekenhuisopnames en toegenomen kans op kindersterfte.

Veel vragen kunnen gewoonweg nog niet beantwoord worden omdat we er nog niet alles over weten. Maar is beangstigende informatie wel zinvol zolang er niets concreets kan aan gedaan worden? Soms is het verstandiger om de halve waarheid naar buiten te brengen om onnodige paniek te voorkomen.

9. Behoud van aanzien en positie

Stel dat je aan het solliciteren bent voor een functie in een andere organisatie. Als dat bekend wordt binnen je bedrijf gaan je collega’s en leidinggevenden anders tegen je aankijken. Je krijgt misschien bepaalde verantwoordelijkheden niet meer. Niet alles zal nog aan jou worden toevertrouwd uit vrees dat je met de informatie aan de haal zal gaan. Om dat te voorkomen kan je beter een smoes bedenken voor je afwezigheid als je gaat solliciteren.

10. Uit lijfsbehoud

Er wordt vaak gelogen uit persoonlijk lijfsbehoud. Soms zijn deze leugens niet zo netjes. In andere gevallen kunnen ze best door de beugel. Enkele voorbeelden.

• Opvullen van gaten op je CV

Een sollicitant kan een betere indruk van zichzelf wekken door bijvoorbeeld de tijdsduur dat hij ergens gewerkt heeft wat te rekken. Als hij bijvoorbeeld in 1987 een jaar werkloos is geweest, hoeft dat op zich niet zo’n ramp te zijn. Toch kan daar onnodig veel aandacht naar uitgaan als hij niet liegt, omdat dat jaar een gat op zijn CV is, ook al was het lang geleden.

• Onjuiste informatie verstrekken

Een vrouw die zwanger is hoeft dat tijdens haar sollicitatie niet te melden. En als daar specifiek naar gevraagd wordt, mag ze daarover liegen.

• Beschuldigingen pareren

Een persoonlijke beschuldiging kan leiden tot gezichtsverlies. Vaak wordt daarom een beschuldiging meteen ontkend (ook al is die terecht). Dit leidt tot de situatie dat je weet dat een van beiden liegt: de beschuldiger of degene die beschuldigd wordt. Dit leidt tot ongemakkelijke situaties in een team. Het wederzijdse vertrouwen is beschadigd, maar de mensen in de omgeving weten niet welke partij ze moeten kiezen.

11. Excuses ter verantwoording

Soms verzinnen mensen excuses om zich tegenover anderen, maar vooral ook voor zichzelf, te verantwoorden. Zo kunnen smoesjes bedacht worden om kleine foutjes te bedekken: denk maar aan redenen om te laat te komen of iets niet af te hebben. Zelf geloven ze daar nog het meest in. Vaak wordt de schuld bij anderen gelegd om zichzelf te vrijwaren.

12. Bewaren van een geheim

Er kunnen verschillende redenen zijn om iets geheim te houden. Soms is dat omdat een idee nog niet is uitgewerkt en er nog geen beslissing is genomen. Voortijdige informatie zou dan verkeerde verwachtingen kunnen scheppen.

Maar ook in het geval van een ‘leuke verrassing’ is geheimhouding nodig. Om het geheim geheim te houden, is het soms nodig de waarheid te verdraaien, alibi’s te verzinnen of glashard te liegen. Het zal je worden vergeven als door je leugentjes de verrassing intact wordt gehouden.

(mr) – Met dank aan Frank van Marwijk van www.lichaamstaal.nl