Zijn extralegale voordelen een verworven recht?

Het recht op vele van deze extralegale voordelen wordt geregeld in de individuele arbeidsovereenkomst of in een cao. De voordelen voorzien in de arbeidsovereenkomst kunnen in de regel slechts afgeschaft of vervangen worden met jouw akkoord. Je werkgever kan de voordelen voorzien in een cao afschaffen door de cao op te zeggen op voorwaarde dat deze cao uitdrukkelijk uitsluit dat deze voordelen ondanks de opzegging blijven ‘voortleven’ in de individuele arbeidsovereenkomst. Is deze bepaling niet in de cao opgenomen, zal in principe opnieuw jouw akkoord noodzakelijk zijn.

Soms zijn extralegale voordelen nergens neergeschreven of hoogstens in een zogenaamde bedrijfspolicy. Een werknemer heeft slechts recht op de instandhouding van deze voordelen als de toekenning ervan een ‘gebruik’ uitmaakt. In dergelijk geval wordt het bedrijfsgebruik of de bedrijfspolicy een rechtsbron waaruit werkgever en werknemer rechten kunnen putten.

Zwakke bescherming

Een gebruik ontstaat door een praktijk die gekenmerkt wordt door algemeenheid, vastheid of bestendigheid. Algemeenheid veronderstelt dat de praktijk moet gelden voor alle of een categorie van werknemers. Vastheid veronderstelt een zekere regelmaat in de toekenning. Bestendigheid komt er op neer dat de praktijk een zekere tijd heeft aangehouden.

De mogelijkheid van het ontstaan van een gebruik kan echter worden uitgesloten door een arbeidsovereenkomst. Vele arbeidsovereenkomsten voorzien daarom uitdrukkelijk dat de toekenning gedurende een bepaalde tijd van bepaalde niet in het contract geregelde voordelen nooit aanleiding kan geven tot het ontstaan van een gebruik.

De afschaffing van de voordelen waarvoor binnen het bedrijf een gebruik bestaat, vereist jouw akkoord niet. De werkgever kan het gebruik eenvoudigweg opzeggen met inachtneming van een redelijke opzeggingstermijn. De bescherming van je rechten is dus veel zwakker als er geen uitdrukkelijke overeenkomst over de toekenning van de voordelen werd gesloten.

Met dank aan Stijn Demeestere, advocaat bij Lydian.