Geen stress voor wie met de fiets of te voet komt

Meer dan 1 op 4 werknemers zegt dat zijn woon-werktraject hem stress bezorgt. Vooral werknemers die gebruikmaken van de wagen rapporteren het meeste stress door hun traject (31%). Zij die met het openbaar vervoer komen ervaren minder stress (26%). Opvallend: wie zich te voet, met de fiets of met een combinatie van vervoersmiddelen naar het werk begeeft, ervaart het minste trajectstress (11%). Dat blijkt uit onderzoek van HR-dienstverlener Securex bij 850 werknemers begin april 2016 (de overgrote meerderheid van de ondervraagden was hoger opgeleid en werkzaam als bediende; 77% werkt in een privéfirma, 21% bij de overheid).

Onvoorspelbaarheid bepalende factor

Meer dan de objectieve woon-werkafstand of de reistijd, zijn de files en de onvoorspelbaarheid ervan de bepalende factor voor het stressniveau. Van de automobilisten met een voorspelbaar traject, geeft 21% aan dat zijn traject hem stress bezorgt. Wanneer de duur onvoorspelbaar is, loopt dit op tot 61%. Een heel groot en opmerkelijk verschil.

Ook het openbaar vervoer gebruiken (trein, bus, metro, tram), vormt bij 1 op 4 pendelaars een bron van stress. Bij onvoorspelbare trajecten gaat het zelfs om 45 procent van de reizigers. De onvoorspelbaarheid van het openbaar vervoer is wellicht te wijten aan technische problemen, ongevallen en/of stakingen.

“Het is opvallend dat niet per se de afstand van het woon-werktraject relevant is, en zelfs niet hoe lang je onderweg bent”, aldus Hermina Van Coillie, HR Research Expert van Securex. “Het wordt steeds moeilijker om op voorhand te bepalen hoe lang je onderweg zal zijn, en dat veroorzaakt stress. Waar vroeger op een later uur naar het werk vertrekken nog een oplossing was, slibben nu de wegen vaak al dicht tijdens de daluren door wegenwerken, weersomstandigheden of gewoon door het nog steeds toenemend aantal wagens en vrachtwagens op de weg.”

Een derde van de reistijd in de file

Meer dan 1 op de 5 werknemers vindt de duur van zijn woon-werktraject onvoorspelbaar. Dit is vooral zo bij werknemers die de auto gebruiken voor hun woon-werktraject (26%). Bij werknemers die het openbaar vervoer gebruiken, is dit iets minder het geval (18%). Niet verwonderlijk: werknemers die met de auto naar het werk komen, staan bijna 1/3e van hun totale reistijd in de file (16 van de 56 minuten). Deze files maken het traject onvoorspelbaar.

Bij de fietsende werknemers geeft slechts 3% aan dat de duur onvoorspelbaar is. Onder de voetgangers ervaart niemand zijn woon-werktraject als onvoorspelbaar.

Autobestuurders hebben ook meer stress in het algemeen

Opmerkelijk is ook dat het onderzoek aantoont dat autobestuurders die stress ervaren door hun woon-werktraject, ook vaker stress ervaren in het algemeen (65% vs. 43%), en meer symptomen van burn-out vertonen (13% vs. 6%).

Dit is ook zo bij openbaar vervoer-gebruikers met trajectstress: zij ervaren ook meer algemene stress (58% vs. 38%). Bovendien verhoogt ook bij hen de trajectstress de kans op symptomen van burn-out (23% vs. 3%).

Hoe trajectstress verminderen?

Hier is zowel voor werkgevers als werknemers een rol weggelegd. “Wanneer we spreken over mobiliteit heeft dit gevolgen op een aantal domeinen: enerzijds de verschillende vervoersmodi die worden voorzien, maar ook de locatie van de kantoren is belangrijk, zodat optimaal van deze vervoersmodi gebruik gemaakt kan worden”, vertelt Tim Blanckaert, Director Facilities van Securex. Ook tijds- en plaatsonafhankelijk werken, speelt een belangrijke rol. “Tijds- en plaatsonafhankelijk werken (waaronder thuiswerk) heeft een grote impact op de technologie binnen een bedrijf. Al deze domeinen zijn inherent met elkaar verbonden, en bij het opstellen van een mobiliteitsplan dienen zij meegenomen te worden om succesvol de mobiliteit van de werknemers te verbeteren.”

Hermina Van Coillie van Securex vult aan: “Willen we werknemers langer aan de slag houden, dan mogen we ook de impact van mobiliteit niet uit het oog verliezen. Werkbaar werk is het product van een sterke job (zinvol werk, autonomie, interessante inhoud, leuke collega’s enz.) en een aanvaardbaar en voorspelbaar woon-werktraject. Om dit te realiseren, kunnen tijds- en plaatsonafhankelijk werken (waaronder thuiswerk), waar het kan, een onderdeel van de oplossing zijn. Ook carpoolen kan een uitweg bieden, maar dat gebeurt nog steeds veel te weinig. Momenteel carpoolt slechts 1% van onze respondenten.”

Traject geeft soms rust

Opmerkelijk: bijna de helft van de werknemers geeft aan zijn woon-werktraject nodig te hebben om tot rust te komen en de overgang te maken van privé naar werk en vice versa. “We stellen vast dat de manier waarop werknemers hun woon-werktraject invullen, best een individuele keuze blijft. Treinabonnementen of bedrijfsfietsen opleggen, garandeert geen succes voor iedereen. Je kan als werkgever wel een divers aanbod voorstellen zodat de werknemer zelf, in functie van zijn traject en zijn persoonlijke behoeften, een keuze kan maken. Want voor sommige werknemers is een uur autorijden zeer belastend, terwijl dit voor anderen mentaal een periode van 'ontkoppeling' kan betekenen.”

(mr)