Wat maakt mensen écht gelukkig op het werk?

Het lijkt een geweldige vraag om mee te beginnen. Om mensen gelukkiger te maken, vraag je wat ze willen en geef je ze dat ook. Toch? Fout!

We weten uit onderzoek dat mensen bijzonder slecht zijn in het voorspellen van wat hen gelukkig zal maken. Vraag willekeurige mensen op straat wat hun leven gelukkiger zou maken en veel van hen zullen antwoorden: "de lotto winnen". Studies van loterijwinnaars tonen echter aan dat ze eigenlijk maar marginaal gelukkiger zijn dan mensen die geen loterijmiljonair zijn.

Eerlijke factoren

Als je werknemers vraagt wat hen gelukkiger maakt op het werk krijg je meestal antwoorden als een loonsverhoging, promotie, een bonus, een fitnessruimte op kantoor, gratis fruit enzovoort...

Hoewel dit allemaal heel redelijk klinkt, weten we uit onderzoek dat deze factoren de werknemers niet gelukkiger maken op het werk. Voor alle duidelijkheid: deze factoren moeten op een eerlijke manier geïmplementeerd zijn in het bedrijf, want nog maar de indruk van oneerlijkheid maakt medewerkers ronduit ongelukkig. Als ze eenmaal eerlijk zijn, verhoogt het verder verhogen ervan het geluk weliswaar helemaal niet. Dit verklaart waarom veel organisaties een hoop tijd en geld besteden aan elk denkbaar voordeel, maar medewerkers nog steeds niet gelukkig zijn.

Natuurlijk vs. synthetisch geluk

Dan Gilbert, hoogleraar psychologie aan de universiteit van Harvard, weet het al langer: medewerkers geven waar ze om vragen is gedoemd te mislukken, als ze niet weten waar ze om moeten vragen. En dat doen ze niet. Gilbert wijst de impact bias aan als grote schuldige. Deze neiging doet ons veel meer impact toedichten aan gebeurtenissen dan de impact die we in werkelijkheid ervaren. Die impact bias is heel erg handig gebruikt door onze commerciële maatschappij, die ons ervan overtuigd heeft dat we moeten krijgen wat we willen, want dat we anders ongelukkig zullen zijn. Fout!

Gilberts onderzoek wijst uit dat natuurlijk geluk (krijgen wat je wil) evenwaardig is aan synthetisch geluk (het geluk dat we in ons brein creëren als we niet krijgen wat we willen). In ons brein werkt de prefrontale cortex als een heuse simulator en die is dus als het ware slachtoffer van de commerciële brainwash waardoor we geluk uitsluitend associëren met positieve stimuli.

Reële ervaring

Dat werkgeluk niets te maken heeft met smiley’s en ballonnen mag ondertussen nog maar eens duidelijk zijn. Vragen wat iemand gelukkig(er) zou maken op het werk blijkt dus ook niet aan de orde. Wat dan wel?

De Deense expert in werkgeluk Alexander Kjerulf stelt voor om een andere vraag te gebruiken als startpunt om het werkgeluk te verhogen binnen een team of een organisatie: “Welke recente goede ervaring op het werk maakte je gelukkig? 0.” Deze vraag richt zich niet op het gedoemd-tot-mislukken voorspellen of inschatten van factoren die werkgeluk zouden kunnen verhogen, maar bevraagt een reële ervaring. Dit betekent dat we direct bij datgene komen wat echt werkt.

Alexander Kjerulf heeft de vraag naar een goede ervaring op het werk in honderden toespraken over de hele wereld gebruikt en hij heeft nooit iemand een verhaal horen vertellen over een loonsverhoging, een promotie of een work-out in de kantoorfitness. Nooit heeft iemand gezegd: "Ik was afgelopen donderdag echt gelukkig, omdat ik een gratis appel van mijn werkgever kreeg."

Resultaten en relaties

Als mensen nadenken over de vraag naar een goede ervaring op het werk, vallen hun verhalen in twee categorieën. Of ze hebben het over goed werk doen, over het bereiken van goede resultaten of over het maken van een positief verschil voor anderen. Dit omvat dingen als een moeilijk probleem creatief kunnen oplossen, projecten tot een goed einde brengen of positieve feedback krijgen van een klant.

Of ze praten over momenten van persoonlijke verbondenheid op het werk, zoals samen met collega’s iets kunnen realiseren, een collega die iets heeft gebakken voor het ganse team of de glimlach op het gezicht van iemand die hij/zij heeft kunnen helpen.

Vaak bevatten hun verhalen beide elementen. Net daarom kan je stellen dat resultaten en relaties de twee belangrijkste bronnen van geluk op het werk zijn. In plaats van te proberen ontdekken wat medewerkers volgens hen gelukkig zal maken, kan je hen dus maar beter helpen om zich te verbinden met positieve ervaringen die ze hebben meegemaakt. Naast het feit dat zij een veel betrouwbaardere voorspeller van toekomstig geluk zijn, kunnen ze alleen maar hartverwarmend zijn, zowel voor de verteller die de ervaring meemaakte als voor de luisteraar die geïnspireerd raakt. Een heuse win-win dus!

(gd/kv)

Wil jij meer weten over de derde Week van het Werkgeluk die dit jaar plaatsvindt van 21 tot 27 september? Neem dan een kijkje op de website van de Week van het Werkgeluk of download het e-book met 7 tips voor werkgeluk.