“Wij zijn de verantwoordelijken in de zalen”, vertelt publieksbegeleider Gunnar Machtelings. “Wat wij doen is eigenlijk mobiel hosten: we spreken de bezoekers aan en zij kunnen ons vragen stellen. Het gaat om publieksvriendelijkheid, maar ook om technische zaken als de netheid van de zalen, het functioneren van de apparaten en de klimaatregeling.”

Pure bewakingsopdrachten doen de publieksbegeleiders niet, zegt Marieke Van Cauwenberge, verantwoordelijke voor het bezoekersmanagement. “Dat mag niet volgens de bewakingswetgeving. Maar bij calamiteiten leiden zij wel alles in goede banen. Zo kunnen ze het publiek naar buiten begeleiden en bepaalde beslissingen nemen. Ook zien ze erop toe dat het publiek de kunstwerken respecteert.”

Nazorg

Als het museum met zijn bezoekers communiceert, is dat vaak via de publieksbegeleiders. “Wij zijn de ogen en oren van het museum”, vindt Gunnar. “We signaleren bijvoorbeeld technische mankementen. Bij een nieuwe expo zijn niet alle verwachtingen van de bezoekers vooraf bekend. Blijkt na enkele dagen dat ergens een zitbank nodig is of het licht moet worden aangepast, dan geven wij dat door aan onze collega’s. Soms heeft een bezoeker een vraag waarop wij niet meteen kunnen antwoorden. Die bezorgen we dan aan een van onze collega-experten en achteraf sturen we de info naar de betrokken bezoeker. Dat is een vorm van nazorg.”

Toen M in 2017 een grondige herinrichting kreeg, werd daarbij ook de expertise van de publieksbegeleiders gebruikt. “M is een complex gebouw”, vertelt Marieke. “We hebben toen de signalisatie helemaal opnieuw uitgedacht. We brachten de routes van onze bezoekers in kaart. Daarbij gebruikten we ook de bevindingen van de publieksbegeleiders. Zij zien immers bij welke kunstwerken de mensen het vaakst blijven stilstaan. Hun inbreng wordt heel erg gewaardeerd.”

Vragen staat vrij

“Het clichébeeld van de museumbewaker die in z’n hoekje zit, is hier niet van toepassing”, verduidelijkt Marieke. “Wij vragen expliciet dat onze publieksbegeleiders bewegen in de zalen. De kunst is om subtiel aanwezig te zijn en ervoor te zorgen dat de bezoekers optimaal van hun bezoek kunnen genieten. We willen inspelen op de visitor journey. De publieksbegeleiders geven een meerwaarde aan die beleving.”

Vragen staat dus vrij in museum M en dat leidt weleens tot grappige momenten, zegt Gunnar. “Regelmatig krijgen we de vraag: ‘Bent u de kunstenaar?’ En soms is iemand zijn of haar wederhelft kwijt. Dan moeten wij die gaan zoeken aan de hand van een persoonsomschrijving.” (lacht)

Liefde voor de kunst

“Het helpt uiteraard dat je in deze job van kunst houdt”, vindt Gunnar. “Idealiter delen we ons enthousiasme met de bezoekers. Om de drie maanden wisselen onze tentoonstellingen, dus wij leren voortdurend iets nieuws. Interesse in kunst is voldoende om te starten als publieksbegeleider. De kennis doe je later wel op. Regelmatig komen de kunstenaars hier ook zelf langs. Dan kunnen wij hen allerlei vragen stellen. Dat vind ik erg interessant aan deze job.”

Wat de eigenschappen van een goede publieksbegeleider verder nog zijn? “Rustig kunnen blijven”, begint Marieke. “En alert zijn, kleine dingen opmerken. Inspelen op de bezoekers, bijvoorbeeld op hun gelaatsuitdrukking.” Ook Gunnar vindt het belangrijk dat een publieksbegeleider altijd oplettend is. “Kunstwerken zijn onvervangbaar, dus dat vraagt om een specifieke benadering. Bij hedendaagse kunst zijn de regels trouwens niet altijd even duidelijk. Sommige kunstwerken mag je aanraken, andere net niet. Wij wijzen de mensen op de geldende regels. Dagdromen kan je als publieksbegeleider maar beter niet doen. En verder moet je aanspreekbaar zijn. Als je graag mensen helpt, ben je hier op je plaats.”

(William Visterin) - Foto bovenaan: Rudi Van Beek