Haar loopbaan bij Defensie startte toen ze zich in 1978 als 17-jarig meisje liet inschrijven aan de Koninklijke Militaire School. Dat was in het eerste jaar dat deze gerenommeerde school vrouwelijke kandidaten toeliet. Voor Lutgardis Claes betekende dit dat ze haar jeugddroom kon waarmaken.

“Al op jonge leeftijd wilde ik weten hoe (gevechts)vliegtuigen in elkaar staken. Dat ik de kans kreeg om een opleiding te volgen tot burgerlijk ingenieur in de vliegtuigbouw, bewapening en ballistiek was voor mij het beste wat me kon overkomen. Een betere biotoop dan het leger kon ik me niet indenken.”

Mevrouw De Generaal

Vandaag, 40 jaar later, mag diezelfde Lutgardis Claes zich generaal-majoor bij het Belgische leger noemen, de eerste vrouwelijke Nederlandstalige generaal. Het kroonstuk op haar militaire loopbaan, waarin ze naar eigen zeggen de kans kreeg om heel wat opleidingen te volgen en uitdagingen aan te gaan. Zo was Claes tot maart 2017 actief als militair adviseur voor de Belgische ambassadeur bij de Verenigde Naties in New York. “Naast de stevige basisopleiding die defensie je biedt, krijg je de kans om binnen allerlei operationele en ondersteunende diensten je kennis en inzichten aan te scherpen”, vindt ze.

“Het is de som van al die professionele ervaringen die maakt dat ik m’n huidige verantwoordelijkheid als rector van de Koninklijke Militaire School in Brussel op een manier kan uitoefenen waarbij ik rekening houd met het totale plaatje”, aldus Claes. “Je wordt namelijk opgeleid om zaken vanuit een helikopterperspectief te bekijken en te beoordelen.”

Uiteraard zijn er situaties waar ze als leidinggevende op haar strepen moet staan. “Maar nog belangrijker vind ik het om zelf het goede voorbeeld te geven en op een geloofwaardige manier - die aansluit bij wie ik ben - leiding te geven. Je waarheidsgehalte vormt, samen met je professionalisme, de hoekstenen van je leiderschap. Hoe meer je in die fundamenten investeert, hoe meer respect je zal krijgen.”

Essentie van defensie

Een totaal ander voorbeeld is Joyce (27). Zij werkt ondertussen 4 jaar voor Defensie, in de kazerne in Heverlee. Toen ze solliciteerde, was het vooral het uniform en het fysieke aspect van de job dat haar aansprak. “Als kind hield ik er al van om in een bos een kamp op te trekken en er oorlogje te spelen.”

In haar huidige functie als radar operator vindt Joyce (die liever niet met haar familienaam in de krant wil) het dan ook erg interessant om de omgeving te scannen en na te gaan of de kust veilig is. “Ook de schietoefeningen die we regelmatig doen, vind ik top. Want zo leer je jezelf en je collega-soldaten tegen naderend onheil te beschermen”, vertelt ze. “Dat beschermende heeft altijd al in mij gezeten. In se is dat de essentie van Defensie. Ervoor zorgen dat ons land, onze burgers en onze welvaart tegen het gevaar van buitenaf beschermd worden.”

Nooit iemand achterlaten

Joyce vertelt hoe ze als jong meisje iets rebels had. Ze had het moeilijk met het aanvaarden van gezag en om orde en structuur in haar leven te brengen. Tot ze in het leger kwam... “Het is ongelofelijk hoe ik op een paar jaar tijd veranderd ben. Doordat we veel in groep samenwerken en voor heel wat opdrachten op elkaar aangewezen zijn, ben ik van een einzelgänger naar een teamplayer geëvolueerd. Eén van onze voornaamste gedragsregels is dat we in gevaarlijke situaties de andere nooit achterlaten. Het is die strenge gedragscode die me helpt me een betere versie van mezelf te worden.”

In haar eskadron is Joyce de enige vrouw. Voelt ze zich een buitenbeentje te midden van die zestig mannelijke collega’s? “In het begin heb ik me moeten bewijzen. Maar eenmaal het duidelijk was dat ik m’n mannetje kon staan en m’n job onder controle had, is de waardering spontaan gekomen.”

Loopbaan in leger

Hoe ziet ze haar loopbaan in het leger verder evolueren? “Ik zou graag tot onderofficier promoveren. Ik neem graag initiatief en hou ervan om oplossingen te formuleren wanneer er zich problemen stellen”, stelt ze. Zelf vindt ze niet dat haar vrouw zijn haar in de weg staat. “Helemaal niet. Vrouwen zijn sterker dan je denkt”, weet Joyce en ze verwijst naar een uitspraak van haar grootmoeder die op jonge leeftijd weduwe werd en treffend kon zeggen waar het op stond. “Eén van haar geliefde uitspraken was: ‘Willen is kunnen.’ Het is alvast m’n motto waarmee ik m’n ambities de komende jaren verder vorm wil geven.”

(nd) 

Hoe zou Lutgardis Claes haar leiderschapsstijl omschrijven? “De perfecte leider bestaat niet. Belangrijk is dat je je sterke maar ook je zwakkere punten kent”, vindt ze. “Ik ben ervan overtuigd dat sterk leiderschap begint met een flinke dosis zelfkennis zodat je jezelf kan omringen met een team van mensen wiens talenten complementair zijn. De momenten waarop ik vaststel dat we samen als team zaken weten te realiseren, zijn dan ook mijn beste professionele momenten.”