De ecocheques werden in 2009 geïntroduceerd en zijn in feite een vorm van loonsverhoging. Ze zijn zowel voor werknemer als werkgever interessant omdat de brutokost voor het bedrijf ook meteen het bedrag is dat werknemers netto overhouden, in tegenstelling tot bij het ‘klassieke’ loon.

Maar omdat werknemers met ecocheques enkel ecologisch verantwoorde producten en diensten kunnen kopen, zijn ze veel minder populair dan oorspronkelijk gedacht bij de invoering ervan.

Maar er is een achterpoortje: de ecocheques kunnen in principe omgezet worden in een alternatief voordeel, zoals extra loon of een verhoging van het werkgeversaandeel in de maaltijdcheques.

“Er moet dan nagegaan worden welke afspraken in de sectorale cao's opgenomen werden over de toekenning van ecocheques”, vertelt Veerle Michiels, juridisch adviseur van het Kenniscentrum van SD Worx. “In sommige gevallen is een omzetting van ecocheques immers niet (meer) mogelijk. Sommige sectoren voerden ecocheques in voor onbepaalde duur, zonder te voorzien in een alternatieve bestedingswijze van het budget. Een werkgever die onder zo'n sector valt, kan ecocheques niet omzetten in maaltijdcheques of een ander gelijkwaardig voordeel.”

“Andere sectoren legden dan weer het koopkrachtbudget vast (bijvoorbeeld 250 euro voor de meeste bedienden), maar gaven om het bedrag toe te kennen de individuele ondernemingen de vrije keuze, of de keuze uit een vastgelegd ‘menu’.”

Voor 31 oktober actie ondernemen om ecocheques om te zetten

Kijken we even naar paritair comité 218, waaronder de meeste bedienden vallen. De werknemers krijgen in juni 2015 opnieuw voor maximaal 250 euro aan ecocheques (maximumbedrag voor zij die voltijds of vier vijfde werken). Een bedrijf in paritair comité 218 mag de ecocheques omzetten in een gelijkwaardig voordeel, maar dan moet hij voor 31 oktober 2014 actie ondernemen.

“In de ondernemingen met een syndicale afvaardiging moet die omzetting voor 31 oktober gebeuren via een schriftelijk akkoord met de syndicale vertegenwoordiging. In ondernemingen zonder syndicale afvaardiging moet dit gebeuren via een voorafgaandelijke - best schriftelijke - bekendmaking aan de bedienden. Als een werkgever voor 31 oktober 2014 niets doet, dan stelt de cao dat de bedienden in 2015 automatisch recht hebben op ecocheques”, aldus Veerle Michiels van SD Worx.

Addertjes onder het gras

Ecocheques kunnen dus in veel sectoren omgezet worden in een maandelijkse loonsverhoging, een bijkomende storting in de groepsverzekering of een verhoging van het werkgeversaandeel in de maaltijdcheques.

Maar: dit betekent niet dat werknemers er netto evenveel aan overhouden als bij ecocheques. Bij ecocheques is het nettobedrag dat werknemers ontvangen gelijk aan de kost voor de werkgevers, dat was een van de hoofdredenen om het system in te voeren.

“In geval van omzetting naar een ander voordeel (bijvoorbeeld een maandelijkse loonsverhoging of een bijkomende storting in de groepsverzekering), waarbij in tegenstelling tot de ecocheques wel patronale sociale zekerheidsbijdragen of andere bijdragen worden geheven, betekent dit dat de bediende een lager nettobedrag ontvangt dan bij de ecocheques”, zegt Veerle Michiels van SD Worx.

Bij maaltijdcheques kan je geld verliezen

Ook via het systeem van de maaltijdcheques is de 250 euro netto van de ecocheques zeer moeilijk te realiseren, omdat men bij maaltijdcheques wel gebonden is aan het principe van één cheque per effectief gewerkte dag. “De afwezigheidsdagen die het bedrag aan ecocheques niet negatief beïnvloeden, hebben wel een negatief effect op de maaltijdcheque.”

“De meeste bedienden die fulltime of vier vijfde werken krijgen 250 euro aan ecocheques. Bepaalde afwezigheidsperioden hebben geen invloed op dit bedrag. Denk aan de jaarlijkse vakantie, de eerste maand afwezigheid door (beroeps)ziekte of (arbeids)ongeval en de 15 weken moederschapsrust.”

“Maar bij maaltijdcheques krijgt een werknemer enkel een cheque per effectief gewerkte dag. Per werknemer kan het eindresultaat bij maaltijdcheques daardoor verschillen en de compensatie van het saldo kan, ironisch genoeg, opnieuw resulteren in de toekenning van ecocheques”, besluit Veerle Michiels van SD Worx.

(mr)