Hoogopgeleide vluchtelingen ervaren obstakels op zoek naar een job

“Ik wist dat ik hier Nederlands moest leren voor werk op basis van mijn diploma.” (Naiji Abukhaled studeerde bedrijfsmanagement in Palestina)

Naiji (28) studeerde bedrijfsmanagement in zijn geboorteland en voegde daar in België nog een diploma commercieel-administratief bediende aan toe. Hij werkt als onthaalmedewerker bij de vzw DiversLeuven, een extern verzelfstandigd agentschap van de stad.

Sameh (31) is een architect en oefende dat beroep ook enkele jaren uit in Palestina. Twee maanden bij een hamburgerrestaurant vormen tot nu toe zijn enige Belgische werkervaring. “Ik liep heel wat restaurants in Leuven af, maar daar zoeken ze enkel jobstudenten. Ik heb het geprobeerd op de luchthaven en bij interimkantoren. Bij bpost vraagt men een rijbewijs, maar ik heb er enkel een uit Palestina. Binnenkort mag ik hier mijn praktisch rijexamen afleggen.”

Talent gaat verloren

Ambitie om als architect aan de slag te gaan, koestert Sameh niet. Het Nederlands vormt daarvoor een obstakel. “Ik wil gewoon werken, het maakt niet uit wat ik moet doen.” Naiji ziet dat anders. “Nieuwkomers worden vaak geduwd in de richting van knelpuntberoepen, maar zo gaat veel talent verloren. Je moet vechten voor je doel. Ik heb een aantal voorstellen geweigerd. Ik vroeg en kreeg een kans in de richting die ik zelf verkoos. Mislukte dat, dan zou ik ingaan op de voorstellen van de VDAB.”

Vandaag heeft Naiji een job waarvoor kennis van de taal noodzakelijk is. “Ik wist dat ik Nederlands moest leren voor werk op basis van mijn diploma. Maar voor sommige jobs heb je taal bijna niet nodig. Ook door die focus op het Nederlands gaat veel talent verloren. Om vanuit het niets een taal goed te leren, heb je zeven jaar nodig. Maar je kan toch geen zeven jaar thuiszitten? Laat daarom meer mensen zoals ik werken in het artikel 60-statuut (een vorm van sociale tewerkstelling, red.). Zo kunnen ze bewijzen dat ze ook andere capaciteiten hebben.”

Koudwatervrees

“Ook in de privé gelden die bijzondere tewerkstellingsmaatregelen”, zegt Lien Eerdekens, coördinator onthaal nieuwkomers bij DiversLeuven. “En ze zijn er niet enkel voor laaggeschoolden. Er is veel koudwatervrees. Maar door een eerste ervaring op de werkvloer leren mensen de bedrijfscultuur kennen. Formuleer verder realistische vereisten in een vacature, zowel op vlak van Nederlands als van takenpakket of ervaring. Erken niet enkel het diploma, maar ook de competenties. En geef hoogopgeleide vluchtelingen opleidingskansen, bij voorkeur op de werkvloer.”

“Nog te vaak leeft de idee dat anderstalige nieuwkomers onwetend of laaggeschoold zijn, zeker als het om vluchtelingen uit conflictlanden gaat”, merkt Lien. “Je wordt snel beoordeeld als dom”, beaamt Naiji. Nochtans zijn heel wat vluchtelingen hoger opgeleid, weet Lien. Volgens het Agentschap Binnenlands Bestuur was in 2016 naar schatting 22 % van de asielzoekers en erkende vluchtelingen met een eerste inburgeringscontract hooggeschoold. Nog eens 29 % was middengeschoold.

Solliciteren met buddy

Sameh blijft intussen verder zoeken naar een job. “Op je eentje werk zoeken, dat is echt moeilijk. ‘Stuur je cv maar door’, hoor ik vaak. Maar nadien blijft het stil. Ik heb sinds kort een vrijwillige buddy die samen met mij werk zoekt. Over een week gaan we samen solliciteren. Hij wil me écht helpen.”

“Het is een samenspel van verschillende spelers”, besluit Lien. “Denk daarbij aan de nieuwkomer zelf, een buddy of mentor, professionele ondersteuningsdiensten en werkgevers. Dat samenspel leidt steeds vaker tot mooie verhalen van tewerkstelling van hoger opgeleide vluchtelingen.”

(Matthias Van Milders)