‘Een indicator als het bruto binnenlands product is natuurlijk niet nutteloos, maar een indicator van marktgerichte activiteit is niet noodzakelijk een goede indicator van welvaart. Als we betere indicatoren zouden hebben, zouden we misschien ook minder eenzijdig belang hechten aan materiële economische groei.’

Verschillende factoren

Willen we een meetinstrument voor welvaart ontwikkelen, dan moeten we volgens Schokkaert opteren voor fundamenteel andere indicatoren, en niet voor een eenvoudige correctie van het bbp. ‘De gemiddelde gezondheidstoestand van de bevolking, de toestand van het milieu ... Dat zijn allemaal factoren die een rol kunnen spelen bij het bepalen van onze welvaart.’

‘Het is vooral van belang dat we aparte dimensies ontwikkelen, en dat we al die dimensies zo goed mogelijk proberen te meten. Bovendien moet een nieuwe indicator rekening houden met inkomensverdelingsaspecten. Als je enkel van het bbp vertrekt, krijg je helemaal geen informatie over de verdeling van de welvaart. Het percentage armen zou je toch als een belangrijke indicator van het welzijn in een samenleving mogen beschouwen.’

Geluk

‘Als we tot één index willen komen, moeten we die verschillende dimensies ook een gewicht toekennen. Je zou dat gewicht kunnen laten afhangen van wat de bevolking van dat land belangrijk vindt. Een indicator van de welvaart zou de ideeën van de mensen in een samenleving moeten reflecteren. Momenteel hebben we daar nog niet genoeg informatie over. Op korte termijn is het dus vooral van belang dat we gewoon de verschillende dimensies definiëren. Daarna zullen politieke partijen en opiniemakers verplicht zijn om commentaar te geven op het belang van die dimensies, en zo ben je op den duur toch aan het praten over het gewicht ervan.’

‘De ideale indicator van welvaart en vooruitgang zou moeten kunnen meten in welke mate we uiteindelijk bereiken wat we zelf belangrijk vinden’, zo besluit Schokkaert. ‘Dat is iets anders dan de vraag hoe gelukkig we zijn. Het geluk van mensen hangt immers af van hun verwachtingen en aspiraties. Ik weet niet of we daar in zo’n sterke mate rekening mee moeten houden.’

Frankrijk geeft voorbeeld

Frankrijk deed ons de zoektocht naar een alternatief voor het bbp als indicator van welvaart trouwens al eens voor. In 2008 startte president Sarkozy een commissie op onder het voorzitterschap van Nobelprijswinnaars Amartya Sen en Joseph Stiglitz. Het uitvoerige eindrapport van de commissie is online te raadplegen op www.stiglitz-sen-fitoussi.fr.

(mo) – Illustratie: (jvc)