De uitvaartsector is mensenwerk

De familie Pues is al meer dan een eeuw actief in de uitvaartsector. "Mijn grootvader was rademaker in Winksele-Delle, en maakte doodskisten wanneer iemand in het dorp overleed", vertelt Gilbert Pues. "Het was toen burenplicht om bij een uitvaart te helpen. Mijn vader Jozef was schrijnwerker, en zette dat werk verder. Stilaan nam hij steeds vaker de organisatie van uitvaarten op zich. In 1950 kocht hij zijn eerste lijkwagen. Hij had ook een rouwkapel die bij de mensen in de voorste kamer werd opgesteld, waar de overledene werd opgebaard. Tijdens de kerkdienst werd die rouwkapel opgeborgen, en zette mijn moeder mee de koffietafel klaar. Mijn ouders waren eigenlijk al begrafenisondernemers voor dat beroep bestond."

In 1968 stapten Gilbert Pues en zijn echtgenote Lea in de zaak. Zij schoeiden de activiteiten als begrafenisondernemer op professionele leest. Pues groeide uit tot een van de grootste bedrijven in de sector, met vestigingen in Herent, Kessel-Lo, Heverlee en Mechelen. In 2011 namen zoon Tom Pues en zijn echtgenote Lieve Vanwyngaerden samen met schoonzoon Kristof Lorent de dagelijkse leiding over.

Mensenkennis

Een opleiding tot begrafenisondernemer duurt twee jaar, maar daarna heb je zeker nog twee jaar nodig om de praktijk te leren, waaronder heel wat wetgeving en reglementering. Gilbert en Lea volgden een tweejarige cursus thanatopraxie om lichamen extra te behandelen indien nodig voor bijvoorbeeld internationale transporten.

Bij een overlijden wordt samen met de familie de volledige uitvaart besproken. "Wij luisteren en gaan na wat de prioriteiten zijn. Moet de overledene getransporteerd worden naar een funerarium, hoe moet hij opgebaard worden, welke kledij moet hij krijgen? Kiezen ze voor een begrafenis of crematie, komt er een kerkdienst, zijn er brieven of aankondigingen nodig? Moet er een rouwmaaltijd georganiseerd worden?"

Het contact met de nabestaanden vergt veel mensenkennis. Je bent voor hen tegelijk advocaat, psycholoog en lekenpastor, zegt Gilbert Pues. "Iedereen reageert anders op verdriet. Er zijn er die grapjes maken, er zijn er die stapels zakdoeken vol huilen, er zijn er die lastig worden. Ik denk niet dat er een ander vak is waar je zoveel verschillende emoties meemaakt." Soms moet een begrafenisondernemer ook bemiddelen tussen familieleden. Discretie is daarom een absolute vereiste.

Al doende leren

Bij Pues werken meer dan twintig mensen in vaste dienst. Daarnaast zijn er veel losse medewerkers als 'dragers' op uitvaarten. Vaak zijn dat studenten, jonge gepensioneerden of mensen met een deeltijdse baan. "Wie zich aandient als drager, kan ik snel inschatten", zegt Gilbert Pues. "Iemand van goede wil met een verzorgd voorkomen en elementaire beleefdheid, daar kan ik mee aan de slag. Ze zijn het gezicht van de zaak. De rest leren ze wel al doende. Een ceremoniemeester moet weten hoe een kerkdienst verloopt, en dat leer je toch niet op school."

De vaste medewerkers helpen bij het regelen en organiseren van de uitvaart en zorgen voor de administratie. Het rouwdrukwerk wordt in eigen beheer verzorgd, wat de nodige computerkennis vereist. Ook talenkennis is noodzakelijk, want Pues heeft klanten over de taalgrens en uit de Europese gemeenschap.

Voldoening

Gilbert Pues is inmiddels 68 en officieel met pensioen, maar hij staat nog elke ochtend in de zaak. Hij gaat op pad als ceremoniemeester bij een uitvaart en doet aangiftes van overlijdens op de burgerlijke standen. Ook zijn echtgenote helpt nog steeds bij de administratie van de onderneming. "Waarom zou ik stoppen met werken? De zaak is ons levenswerk. Wij zijn in 1968 getrouwd en tot in 1993 hebben wij nooit vakantie gehad. Wij wilden vooruitgaan. Dat zijn keuzes die je maakt." De jongere generatie heeft voor de wachtdienst een beurtrol opgezet, zodat er dag en nacht iemand bereikbaar is.

Een begrafenisondernemer kan op moeilijke momenten heel veel betekenen voor mensen, en Gilbert Pues haalt daar enorm veel voldoening uit. Hij citeert uit een mail van een klant: "Alles wat u voor ons gedaan hebt zonder dat we erom vroegen, en wat u niet op uw factuur gezet hebt, dat heeft ons het meeste deugd gedaan." De onderneming heeft boeken vol met dergelijke dankbrieven, en ze kon al verschillende onderscheidingen in de wacht slepen, onder meer voor 'Beste dienstverlening in de uitvaartsector'.

Facturen horen er natuurlijk ook bij, want een begrafenisonderneming blijft een onderneming. "Niemand kan gratis werken. Maar als je eerlijk handelt en geen misbruik maakt van de emoties van de klanten, wordt dat gewaardeerd", zegt Gilbert Pues. De bedrijfswinst wordt steeds geïnvesteerd in wagens en materieel. "De winst van vandaag is de bedrijfszekerheid voor morgen."

(wv)

Gilbert Pues vermoedt dat de meeste mensen een begrafenisondernemer kiezen op basis van diens reputatie. "Wij moeten het niet hebben van publiciteit, maar van de goede ervaringen van de mensen die ons dan aanbevelen. Mond-tot-mondreclame is in onze sector het waardevolste. Wij zijn er voor iedereen: we begraven professoren van de KU Leuven maar ook OCMW-klanten."